Сва́шка 1 ‘свацця’ (Нас., ТС), ‘маладая свацця; малодшая свацця на вяселлі’ (Гарэц.), ‘удзельніца вясельнай дружыны з боку маладога’ (віл., З нар. сл.), ‘дружка (жаніха)’ (мін., Сл. ПЗБ; валож., Жыв. сл.), сва́шкі ‘маладыя дзяўчаты, якія ехалі за маладым’ (З нар. сл.). Укр. сва́шка ‘замужняя сястра жаніха’, польск. дыял. swaszka ‘сваха; малая дзяўчына, якая ўдзельнічае ў вяселлі як дружка’, н.-луж. swašk, swaška ‘пасаджоная маці, старэйшая сваячка жаніха і нявесты’, балг. сва́шка ‘сястра нявесткі’. Памяншальнае да сваха, гл. (БЕР, 6, 536; Шустар-Шэўц, 1483–1484).
Сва́шка 2 ‘назва грыба’ (ПСл). Няясна; магчыма да папярэдняга (“беленькая пудо дном, а зверху красная”, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адвіхну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Разм. Тое, што і адвінуцца. Сястра Саша і Ганьчына маці вязуць на продаж клубніку і бяруць з сабой і Ганьку. Папільнаваць воза, як мацеры і Сашы спатрэбіцца адвіхнуцца за якімі пакупкамі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перавя́зачны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да перавязкі (з лячэбнай мэтай). Перавязачная сястра. // Прызначаны для перавязак. Перавязачныя сродкі.
2. у знач. наз. перавя́зачная, ‑ай, ж. Спецыяльна абсталяванае памяшканне, дзе перавязваюць раненых, хворых.
•••
Перавязачны пакет гл. пакет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́мужам, прысл.; за кім і без дап.
У шлюбе, у стане замужняй (пра жанчыну). Сястра замужам за афіцэрам. □ — А ты, Насця, садзіся да свайго Януся, не саромейся, не першы год замужам! Ваданосаў.
•••
Ні дома, ні замужам гл. дома.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трыно́жнік, ‑а, м.
1. Тое, што і трыножак. Сястра ідзе ў кухню. Яна бразгае дрэўкамі і грыміць трыножнікам, раскладваючы пад ім аганёк. Скрыган.
2. Столік на трох ножках, на якім запальваўся свяшчэнны агонь або прыносілася ахвяра бажаству ў старажытных народаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шалапу́тны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Легкадумны, дзівацкі, узбаламучаны. Сярэдняя ж сястра Клава гаварыла, што ў Марыі на дні сем пятніц, што яна выскачка, да таго яшчэ шалапутная. Гроднеў. Сыны раслі шалапутныя. Адзін рыбалкай захапіўся, другі — музыкай, трэці — паляваннем, чацвёрты мяняць усё любіў. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пусты́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Разм.
1. Гумавая соска для груднога дзіцяці.
2. перан. Пусты, легкадумны чалавек. Родная сястра так і сказала — пустышка яна [Ліля]. Асіпенка. // Пра што‑н. пустое, бяссэнснае. Гэта быў замежны фільм. Любоўная пустышка з надуманым сюжэтам. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мало́чны, -ая, -ае.
1. гл. малако.
2. Які дае многа малака.
Малочная карова.
3. Звязаны з перапрацоўкай малака.
М. завод.
4. Які выдзяляе малако.
Малочныя залозы.
5. Прызначаны для малака.
Малочныя бітоны.
6. Выкармлены малаком.
Малочныя парасяты.
7. у знач. наз. мало́чнае, -нага, н. Ежа з малаком або з малака.
Ён харчуецца толькі малочным.
○
Малочны брат або малочная сястра — аб няродных людзях, выкармленых малаком адной жанчыны.
Малочныя зубы — зубы ў дзяцей, якія выпадаюць пасля шасцігадовага ўзросту.
◊
Малочныя рэкі з кісельнымі берагамі (разм.) — матэрыяльна забяспечанае жыццё.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
oddziałowy
oddziałow|y
цэхавы;
organizacja ~a — цэхавая арганізацыя;
siostra ~a — старшая сястра аддзялення (у лякарні)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Пасёстра ’прыяцелька, сяброўка’ (Маш.; Нікіф., Очерки), ’дваюрадная сястра’ (Бяльк.; Мат. Маг.; Яшк., Назвы, Інстр. 1), пасёстра і пасёстра ’тс’ (Мат. Гом.). Укр. посестра ’тс’, ’каханая’. Прыстаўка па· (без націску) можа паходзіць з прасл. po‑ (Борысь, Prefiks., 54). Да сястри (гл.). Параўн., аднак, пасынак, якое з pa‑ і вупъ: ст.-прус. pas‑sons ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)