źdźbło
źdźbł|o
н.
1. сцябло; саломінка; былінка;
~o zbóż/traw — сцябло збожжа/травы;
2. перан. крыху;
ani ~a — ні крошкі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
надску́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Спец. Верхні слой скуры. Надскурка ахоўвае арганізм ад пранікнення бактэрый. // Плеўка, якая пакрывае зверху ліст і сцябло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцябло́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да сцябла. Сцябловыя парасткі. // Размешчаны на сцябле. Сцябловыя вузлы. // Які знішчае сцябло. Сцябловая ржа.
2. Са сцяблом. Сцябловыя расліны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шча́ўевы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да шчаўя; уласцівы шчаўю. Шчаўевае сцябло. Шчаўевы смак.
2. Прыгатаваны са шчаўя (у 1 знач.).
•••
Шчаўевая кіслата гл. кіслага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сце́бель ’сцябло, цыбух’ (Сл. ПЗБ), ’ручка ў вясле’ (ТС), сце́бяль, сцяблавы́ ко́рань ’вертыкальны корань дрэва’ (Сл. ПЗБ; чэрв., ЛА, 1). Параўн. укр. сте́бель ’адростак, цыбух’, рус. сте́бель ’ствол, адростак, чаранок’, стараж.-рус. стьбль, славен. stebəl ’сцябло, камель’. Прасл. *stьblь, параўноўваюць з літ. stíbis ’membrum virile’, stíebas ’слуп; цыбух, сцябло’, лат. stiba ’кій, прут’, ст.-інд. stíhhih ’пучок, звязка’ (Фасмер, 3, 750; Бязлай, 3, 314; ЕСУМ, 5, 405), літ. stìbilas ’чаранок, сцябло, качан’ (Сной₂, 697); на падставе апошняга Мартынаў (Дерив., 35) прапануе рэканструкцыю прасл. *stьbьlь з суф. ‑ьlь, паралельнае да лац. stipula ’салома, сцябло’ з суф. ‑ula, што няпэўна. Гл. таксама сцябло.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апушэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. апушыць (у 1 знач.), апушыцца (у 2 знач.).
2. Пушыстае покрыва жывёл, а таксама валасні, якія пакрываюць сцябло і лісты раслін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
што́кверк
(ням. Stockwerk, ад Stock = сцябло + Werk = утварэнне)
тоўстая рудная жыла, ад якой адгаліноўваецца многа пражылак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Лазга́н ’доўгае, тоўстае сцябло’, ’празмерна высокі нязграбны мужчына’ (Зданцэвіч, LP, 1960, 344). Відавочна, утворана з літ. lazda ’палка’, ’арэшына’, ’сцябло’, lazdynas ’арэшнік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
cane1 [keɪn] n.
1. сцябло́ (чароту, трыснягу, бамбуку)
2. чаро́т; трыснёг; бамбу́к (як матэрыял для вырабу мэблі);
sugar cane цукро́вы трыснёг
3. трысці́на, па́лка
4. ро́зга; дубе́ц
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Сцімбу́р ’парастак, цымбур’ (Сцяшк. Сл.), ’бадыль, сцябло’ (астрав., Ск. нар. мовы), сцімбу́р, сцімбю́р, сцімбі́р, сцымбу́р ’сцябло агародных культур, пустазелля’, ’чаранок ліста’, ’кветаножка, сцябло суквецця’, ’стрыжань пяра’, ’сплеценыя ніткі ў матузы’, ’хваставы адростак у жывёл’(Сл. ПЗБ), сцю́мбар ’сцябліна зёлкі’ (мёрск., Краязн. газ., 2008, 43, 7). З літ. stimburỹs, stim̃biras ’тс’ (Сл. ПЗБ, 5, 40), stémburas ’чаранок, бадыль, сцябло’ (Грынавяцкене, LKK, 30, 117). Гл. таксама цымбур.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)