Éins
f -, -en
1) адзі́нка; пе́ршы ну́мар
2) «адзі́нка» (самая высокая ацэнка ў нямецкай школе)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ана́фема
(гр. anathema)
адлучэнне ад царквы, праклён як самая высокая кара ў хрысціянстве.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
мудро́ны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і мудрагелісты. — Ну што, не вельмі мудроная гэтая самая квадратна-гнездавая пасадка? — спытала дзяўчына. Стаховіч. Мне давялося быць сведкам .. даволі мудроных камбінацыя, народжаных практычнай думкай маёра. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грот 1, ‑а, М гроце, м.
Штучная або прыродная пячора. Абследаваць грот.
[Іт. grotta.]
грот 2, ‑а, М гроце, м.
Ніжні парус на грот-мачце.
•••
Грот-мачта — сярэдняя, самая высокая мачта на парусных і вёсельных суднах.
[Ад гал. groot— вялікі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мілаві́дны, ‑ая, ‑ае.
З прыемным на выгляд тварам, прывабны. Хударлявая, сярэдняга росту, з мілавідным тварам, чыста адзетая маладзіца ўвайшла ў пакоік з невялікім чайнікам у руцэ. Гартны. З трох дзяўчат .. [Надзея Адамаўна] была самая мілавідная. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́разка, ‑і, ДМ ‑зцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. выраза́ць — вы́разаць (у 1–6 знач.).
2. Р мн. ‑зак. Тое, што выразана. Газетная выразка. Альбом выразак.
3. У кулінарыі — верхняя, самая мясістая частка філею.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бры́зак ’адборныя зярняты; самы дробны дождж’ (Нас.), бры́зачка ’кропелька, зярнятка, самая дробная частачка’ (Нас.). Бел. бры́зак < брызг (гл. бры́зкаць). Параўн. рус. брызг ’найлепшыя зярняты’, кафтан з брызаў ’новы, прыгожы кафтан’. Сюды і іншая форма слова — бры́жчык ’самае буйное і важкае зерне’ (Бяльк.) < брызчык.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́лы ’ягадзіцы’ (Нас.). Гл. га́ла 2.
Галы́ ’лыткі’ (Бяльк.). Суадносіцца, здаецца, з *golъ ’голы’. Матывацыя тут такая самая, што і ў слове галёнкі (слав. *golěnъ да *golъ). Аднак не выключаецца, што, магчыма, ёсць сувязь з га́ла ’штосьці круглае’ (гл. га́ла 2, галы ’ягадзіцы’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кур’я́н 1 ’курыца з прыкметамі пеўня’ (ТС). Да кур 1 (гл.). Першапачаткова *куран (Сцяцко, Афікс. наз., 147).
Кур’я́н 2 ’дзіцячая гульня’ (ТС). Да курʼян 1 (гл.). Параўн. куры (гл.) — тая самая гульня. Ловяць з завязанымі вачыма. Каго зловяць, той «кур’ян» (ТС, 2, 254).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дамінава́ць, ‑нуе; незак.
Пераважаць, панаваць, быць асноўным. Пачуццё дружбы і тая самая непрымірымасць к панам, якая заўважалася і ў Захара Зубца, дамінавала над усім у Савы. Пестрак. // Панаваць, узвышацца над акаляючаю мясцовасцю. Гара дамінуе над горадам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)