Verbum

Ва́ва ’болька, балячка, рана’ (Шпіл., Клім.); ’баліць, болька, балюча’ (Янк. II, Бяльк.); ’кроў; ранка, балячка’ (Яўс.). Слова дзіцячай мовы, утворанае шляхам рэдуплікацыі выклічніка ва(й). Гл. Рудніцкі, 1, 287; Праабражэнскі, 1, 61; Фасмер, 1, 263.

Геро́й ’герой’ (БРС). Рус. геро́й, укр. геро́й. Паводле Фасмера (1, 403), запазычанне з франц. héros (< лац. < грэч.). Шанскі (1, Г, 62) мяркуе, што крыніцай запазычання з’яўляецца ням. ці франц. мова. Параўн. яшчэ Рудніцкі, 1, 607.

Ба́хта ’гаўптвахта’ (Нас.), рус. дыял. ба́хта ’турма’, укр. дыял. ба́хта ’вежа’. Рудніцкі (89) лічыць, што гэта слова паходзіць ад ба́шта (гл.). Але хутчэй ба́хта < аба́хта. Параўн. укр. (вядомае з XVII ст.) аба́хта ’гаўптвахта’, оба́хта (< ням. Hauptwacht).

Валёнак (БРС), валінцы (Шн., 3). Рус. валенок, укр. валянки ’суконныя нагавіцы’, бел. ва́ленка, валёнка, ва́лянка ’хустка або шапка з воўны’ (КЭС). Да валены < валіць ’вырабляць з воўны’. Параўн. Рудніцкі, 1, 301, 303; Шанскі, 1, В, 10.

Ба́ўкаць ’званіць’ (Др.-Падб., Гарэц., Бяльк., гл. і Касп.), ’гаварыць, распускаць нядобрыя чуткі’ (Бяльк.). Параўн. рус. дыял. (ярасл., пск.) ба́вкать лаяць; званіць; нагаворваць на каго-н.’ Укр. бе́вкати, бо́вкати і г. д. Гукапераймальнае слова. Параўн. Рудніцкі, 156.

Валье́ра ’абгароджаная пляцоўка для звяроў або птушак’ (КЭС). Рус. вольер, укр. вольера, вольер, польск. woliera, чэш. voliera. Запазычана, відаць, праз польскае пасрэдніцтва (на што ўказвае род) з франц. vollere ’птушнік’ (Шанскі, 1, В, 155; Рудніцкі, 1, 473).

Вантро́ба (БРС, Бір. Дзярж., Інстр. I, Нас.), вантробʼе ’тс’ (Касп.), вантробкі ’лівер’ (Малч., Нас.), вантробы ’трыбухі’ (Сцяшк. МГ, Шн., 2). З польск. wątroba (Жакава, Бел.-рус. ізал., 47–48; Кюнэ, Poln., 115; Брукнер, 605; Рудніцкі, 1, 309).

Вар’ява́ць, варʼява́цца. Укр. дыял. варіюва́ти ’тс’. Запазычанне з польск. warjować ’тс’, а гэта паходзіць ад лац. variare ’змяняць’; гл. Брукнер, 602. Не пераконвае Рудніцкі (1, 316), які ўкр. варіюва́ти лічыць вытворным ад варія́т (< польск. warjat). Параўн. вар’я́т.

Бушла́т. Рус. бушла́т, укр. бушла́т. Слова няяснага паходжання. Гінцэ (ZfSl, 5, 524) выводзіў з ням. Buschurunk ’матроская куртка, блуза і г. д.’ (з кантамінацыяй са словам халат). Кіпарскі зыходзіў з ням. Brustlatz ’нагруднік’ (гэту версію прымае Рудніцкі, 281).

Вухна́ль ’падкоўны гвозд’ (Мядзв., Нас., Шат., БРС), вухна́лік (Нас. Доп., Байк. і Некр.), укр. (в)ухна́ль, (г)ухналь, рус. ухна́ль. Праз польск. ufnal, hufnal з ням. Hufnagel ’тс’ (Брукнер, 592; Фасмер, 4; Рудніцкі, 1, 502; Кюнэ, Poln., 111).