umysłowość

ж. розум; інтэлект; склад розуму

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

analityczny

аналітычны;

analityczny umysł — аналітычны розум

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

рацыяналі́зм, ‑у, м.

1. Напрамак у ідэалістычнай філасофіі, які лічыць розум адзінай крыніцай пазнання.

2. Разумовыя адносіны да жыцця, разумовасць учынкаў.

[Ад лац. rationalis — разумны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усёабды́мны, ‑ая, ‑ае.

Які ахоплівае, уключае ў сябе ўсё без выключэння. Усёабдымны наказ жыцця. // Які можа ўсё спасцігнуць, зразумець. Усёабдымны розум.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Mútterwitz

m -es прыро́дны ро́зум, прыро́дная дасці́пнасць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

азары́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ры́цца; зак., чым (высок.).

Ярка асвяціцца.

Лес азарыўся яркім сонцам.

2. перан. Ажывіцца, павесялець.

Твар чалавека азарыўся ўсмешкай.

3. перан. Нечакана праясніцца ад думкі, здагадкі (пра свядомасць, розум).

|| незак. азара́цца, -а́ецца.

|| наз. азарэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

разу́мны, -ая, -ае.

1. Такі, якому дадзены розум; надзелены розумам.

Разумная істота.

2. Кемлівы, разважлівы, надзелены жыццёвай мудрасцю.

Р. чалавек.

3. Які сведчыць аб розуме, разважлівасці.

Разумная думка.

Разумнае слова.

4. Які адпавядае абставінам; мэтазгодны.

Разумная арганізацыя працы.

|| наз. разу́мнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

супрацьпаста́віць, -ста́ўлю, -ста́віш, -ста́віць; -ста́ўлены; зак., каго-што каму-чаму.

1. Параўнаць, паказаўшы розніцу, процілегласць прыкмет аднаго і другога.

С. вывады двух даследаванняў.

2. Процідзейнічаючы, накіраваць супраць каго-, чаго-н.

С. розум сіле.

|| незак. супрацьпастаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. супрацьпастаўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

захо́дзіць несов.

1. в разн. знач. заходи́ть, заха́живать; (попутно, мимоходом — ещё) завора́чивать; (о светилах — ещё) зака́тываться, сади́ться;

2. карт. ходи́ть;

1, 2 см. зайсці́;

◊ ро́зум за ро́зум з. — ум за ум захо́дит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

supple [ˈsʌpl] adj. гі́бкі; гну́ткі;

supple leather мя́ккая ску́ра;

a supple mind гі́бкі ро́зум

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)