атума́ніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.

1. Зацягнуцца, накрыцца туманам, смугою; затуманіцца. // Зацягнуцца, страціць празрыстасць (пра вочы).

2. перан. Страціць здольнасць ясна думаць, разважаць; затуманіцца. [Стэфа:] — Атуманілася галава... Усё пераблыталася. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

затлумі́цца, ‑тлумлюся, ‑тлумішся, ‑тлуміцца; зак.

Разм. Страціць здольнасць ясна мысліць, лагічна разважаць; задурыцца. Гуляючы ў лесе, мы неяк затлуміліся і пайшлі не ў патрэбны бок, а ў адваротны. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

затлумі́ць, ‑тлумлю, ‑тлуміш, ‑тлуміць; зак., каго-што.

Пазбавіць здольнасці ясна мысліць, лагічна разважаць; задурыць. — Затлумілі мне галаву, вось і забыўся: твой жа праект аб адкрыцці дзіцячай пляцоўкі прынялі. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інтэле́кт

(лац. intelleçtus = разуменне)

здольнасць чалавека мысліць, разважаць; узровень разумовага развіцця (напр. высокі і.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Рэпута́цыя ’агульная думка, якая склалася пра каго-небудзь’ (ТСБМ). Ст.-бел. репутацыя ’рэпутацыя’ < ст.-польск. reputacyja ’тс’ < лац. rĕpŭtātio ’абдумванне; разважанне’ < rĕpŭto ’абдумваць; разважаць’ (Булыка, Лекс. запазыч., 136).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

dywagować

незак. кніжн. адхіляцца ад тэмы; пустасловіць; мнагаслоўна разважаць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

дыспутава́ць

(лац. disputare = разважаць, спрачацца)

весці дыспут, удзельнічаць у спрэчцы па навуковых, літаратурных і іншых важных у грамадскіх адносінах пытаннях.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэарэтызава́ць

(ад тэорыя)

1) займацца тэарэтычнымі пытаннямі, ствараць тэорыю 2;

2) абстрактна разважаць на тэарэтычныя тэмы без карысці для справы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

меркава́ць

(польск. miarkować, ад ням. merken)

1) разважаць, думаць; рабіць дапушчэнні;

2) мець намер, план.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

абалва́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.

1. Разм. Груба, збольшага абчасаць, падрыхтаваць для далейшай апрацоўкі. Абалваніць камень.

2. Абы-як на скорую руку пастрыгчы.

3. Пазбавіць здольнасці думаць, разумець, разважаць. // Абдурыць, ашукаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)