Бурно́с ’плашч, бурнус’ (БРС, Касп.), ’мужчынская доўгая вопратка’ (Інстр. I, Сцяшк. МГ), ’армяк, бурка’ (Янк. Мат.), ’вялікі мужчынскі кажух; доўгая вопратка з даматканага сукна і г. д.’ (Сакал.), бу́рнас ’доўгае суконнае адзенне’ (Сцяшк. МГ), бу́рно̂с ’зімовая жаночая вопратка’ (Лысенка, ССП). Рус. бурну́с ’плашч з капюшонам’, укр. бурну́с, бу́рмус, польск. burnus, bornus, burnos, burmus, burno, burdus, чэш., славац. burnus ’від зімовай вопраткі’. Усюды слова зрабілася народным. Запазычанне з араб. burnus ’шырокі плашч’ або праз франц. bournus, або праз тур. burnus, burnuz лёгкі шарсцяны плашч’. Міклашыч, Türk. El., Nachtr., 1, 19; Фасмер, 1, 247; Рудніцкі, 264; Махэк₂, 77; Варш. сл., 1, 238. Бел. бурно́с, можа, з польск. burnos. Параўн. і форму бу́рнас (націск!).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
плуга́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Працаваць на ворыве з плугам. Згарэў даўно ля вогнішча плашч, тады, калі Раман першы раз плугарыў ноччу. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бало́ння, ‑і, ж.
Капронавая плашчавая тканіна з аднабаковым непрамакальным пакрыццём. Паўлік быў у куртцы з балонні. Гаўрылкін. // Разм. Плашч або куртка з такой тканіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палюдаме́нт
(лац. paludamentum = вайсковы плашч)
1) доўгі прамавугольны плашч з засцежкай на плячы, які насілі ў Стараж. Рыме;
2) тэатр. занавес, які заслона, якая ўтварае над сцэнай нібыта скляпенне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
капюшо́н, ‑а, м.
Адкідны галаўны ўбор, прымацаваны ззаду да каўняра верхняй адзежыны. Плашч з капюшонам. □ Іван Васільевіч адкінуў капюшон, зняў шапку, каб выцерці пот. Шамякін.
[Фр. capuchon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шво́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; незак.
Абл. Корпацца, поркацца. Толькі ў сваім куту шворыўся і шамацеў не то паперай, не то плашч-палаткай Майсей, укладваючыся спаць. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
то́га
(лац. toga)
доўгі мужчынскі плашч без рукавоў, які насілі старажытнарымскія паўнапраўныя грамадзяне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пясо́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для пяску. Пясочная скрынка.
2. Шэра-жоўтага колеру. Плашч пясочнага колеру.
3. Прыгатаваны з сухога, рассыпістага цеста. Пясочнае пірожнае.
•••
Пясочны гадзіннік гл. гадзіннік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ДАМІНО́
(франц. і італьян. domino ад лац. dominus пан),
1) маскарадны касцюм у выглядзе плашча з рукавамі і капюшонам, а таксама чалавек у такім касцюме.
2) Плашч з капюшонам у каталіцкіх манахаў.
3) Настольная гульня ў пластмасавыя або касцяныя пласцінкі, на якіх нанесены кропкі (ачкі), а таксама набор пласцінак для гэтай гульні (28 шт.).
т. 6, с. 34
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
по́нча
(ісп. poncho)
індзейскі чатырохвугольны плашч з грубай тканіны з выразам пасярэдзіне для галавы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)