герантакра́тыя

(ад гр. geron, -ntos = стары чалавек + -кратыя)

уяўная ранняя форма арганізацыі грамадства, пры якой улада нібыта належала старэйшым.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мни́мый

1. (воображаемый) уя́ўны; (фальшивый) фальшы́вы; (ложный) несапра́ўдны, непраўдзі́вы; (вымышленный) вы́думаны; (притворный) прытво́рны; нібы́та;

мни́мое преиму́щество уя́ўная перава́га;

мни́мое сострада́ние фальшы́вае спачува́нне;

мни́мая смерть несапра́ўдная смерць;

мни́мая боле́знь вы́думаная, фальшы́вая, непраўдзі́вая хваро́ба;

мни́мый больно́й прытворнахво́ры, нібы́та хво́ры;

2. мат. уя́ўны;

мни́мая величина́ уя́ўная велічыня́;

мни́мые чи́сла уя́ўныя лі́кі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

амуле́т

(лац. amuletum)

невялікі прадмет, што носяць на целе як магічны сродак, нібыта здольны засцерагчы ад няшчасця (параўн. талісман).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

драндуле́т, ‑а, М ‑лене, м.

Разм. жарт. Пра стары экіпаж, аўтамабіль і пад. Але ж і у Засталося машыне! Крыло пагбанае, сплюшчанае, нібыта прыкіпела да скручанага кранштэйна фары. — Таа-ак.. Дасталося, Санька, і твайму драндулету. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Панацэ́я ’у алхімікаў — лякарства нібыта ад усіх хвароб; уяўны сродак, які можа дапамагчы ва ўсіх выпадках жыцця’ (ТСБМ). Праз рус. панаце́я (польск. panaceum < лац. panaceum) з грэч. πανακεια ’сродак, які ўсё лечыць’ ад імя багіні Πανακεια (ССРЛЯ, 9, 98).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зы́банне, ‑я, н.

Разм.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. зыбаць — зыбацца.

2. Стан паводле знач. дзеясл. зыбацца. Канстанцін Міхайлавіч глядзіць, нібыта ўгадвае праз парушаны зімовы сон возера недалёкае зыбанне хваль. Лужанін. Зыбанне платформы адчувалася ўсім корпусам цела. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лячуха ’люцэрна пасяўная, Medicago sativa L.’ (гродз., Кіс.). Да лячы́ць (гл.). Лексема з суфіксам ‑уха з’яўляецца памылковым перакладам лац. medic‑ago, якое нібыта ад medica ’лячэбныя зёлкі’, у той час як лац. слова паходзіць ад Medus ’мідзійскі’ > mēdica (maedica) herba ’мідзійская канюшына’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Маўля́ў ’нібыта’ (ТСБМ, Гарэц., Некр., Растарг.; паўд.-усх., мін., КЭС), маўля́ў, моў ’скажам’, ’як быццам’ (ТС). Укр. мовля́в ’маўляў’, ’так сказаць’. Бел.-укр. інавацыя (Дзендзялеўскі, Бел.-укр. ізалексы, 24). Форма прошлага часу ад дзеяслова шматразовага дзеяння ⁺маўляць, ’расказваць, гаварыць шмат разоў’ (Нас.). Да мова (гл.)

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паразляга́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Разм. Разлегчыся — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Па-рознаму людзі і паводзілі сябе: адны вольна, нібыта дома, паразлягаліся па матах і спакойна спалі..; другія сядзелі, насцярожана, ціхенька, да ўсяго прыглядаліся, прыслухоўваліся. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіву́ха, ‑і, ДМ ‑вусе, ж.

Дрэнна ачышчаная жытняя гарэлка. [Язэп і Тамаш:] — Колькі мы можам выпіць гэтае самаробнае сівухі. Чорны. // Разм. Пра гарэлку наогул. І алкаголік даўгалыгі Сячэ сябе, сячэ за двух, Нібыта хоча з цела выгнаць Гарэлкі дух, сівухі дух! Сербантовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)