1. Які суправаджаецца гвалтам, прымусам. У Заходняй Беларусі буржуазны ўрад Польшчы праводзіў гвалтоўнае апалячванне насельніцтва.// Выкліканы гвалтам, прымусам. Гвалтоўная смерць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сюрпры́з, ‑у, м.
Нечаканы падарунак. Прывязу табе .. сюрпрыз.Баранавых.//Разм. Нечаканае здарэнне; нечаканасць. Сюрпрыз неспадзяваны, А помніш столькі год: Падбілі партызаны Нямецкі самалёт.Гаўрусёў.[Сяргей:] — Манька! Паедзем да нас. Ты ж, помню, сябравала з Лідкай. Во будзе сюрпрыз!.. Давай!Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
coup
[ku:]
n.
1) бліску́чы ўчы́нак, нечака́ны ўда́лы ход
2) пераваро́т -у m.
coup d’etat — дзяржа́ўны пераваро́т
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
вы́лазка, ‑і, ДМ ‑зцы; Рмн. ‑зак; ж.
1. Выхад за межы свайго размяшчэння для нападу на ворага.
2.Разм. Прагулка за межы населенага пункта. Лыжная вылазка. Вылазка ў лес.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АВА́РЫЯ
(італьян. avaria),
1) нечаканы выхад са строю тэхн. сістэмы, машыны, судна, самалёта і інш., іх пашкоджанне. Найб. частыя прычыны аварыі — адступленні ад нормаў тэхнікі бяспекі або парушэнні правілаў эксплуатацыі абсталявання, будынкаў, машын, тэхн. сістэм, памылкі ў іх праектаванні і тэхн. рэалізацыі. Буйныя аварыі на прадпрыемствах хім. і ядзернай прам-сці, транспарце (марскім, трубаправодным) могуць суправаджацца экалагічна небяспечнымі аварыйнымі выкідамі і чалавечымі ахвярамі.
2) Перан. — непрадбачанае парушэнне ў ходзе якой-н. справы; няўдача, няшчасце.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
niespodziewany
niespodziewan|y
неспадзяваны, нечаканы; раптоўны;
~e spotkanie — неспадзяванае спатканне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
перыпеты́я
(гр. peripeteia)
раптоўная змена, нечаканы паварот у якой-н. падзеі, у жыцці (напр. перыпетыі лёсу).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
шквал
(англ. squall)
1) нечаканы моцны парыў ветру, часцей за ўсё пры навальніцах;
2) перан. што-н. раптоўнае, інтэнсіўнае (напр. ш. агню).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ *Няна́джана, ненаджэно ’нечакана, неспадзявана’ (ТС), ныниджано ’тс’ (драг.Клім.), ненажано ’знянацку’ (пін., Жыв. сл.), нэнажэно ’незнарок, неспадзеўкі, нечакана’ (пін., Нар. лекс.), ненажено ’нечакана’ (ле^ьч., Нар. лекс.), сюды ж ненаджэны ’нечаканы, неспадзяваны’ (ТС), нынаджаный ’тс’ (Клім.). Да наджа ’надзея, спадзяванне, нажа ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няпро́шаны, ‑ая, ‑ае.
Які з’явіўся куды‑н. без запрашэння; нечаканы, нежаданы. Хлопчык ведаў: стары не любіць, калі ў садзе з’яўляюцца няпрошаныя госці.Сіняўскі.Слухаючы камандзіраў, Бярозка хваляваўся, яго часам нават апаноўваў няпрошаны страх.Шахавец.«Вось і схадзілі ў кіно», — падумала жонка, выціраючы няпрошаныя слёзы.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)