манархі́зм, ‑у, м.

1. Сістэма адзінаўладства; манархія.

2. Рэакцыйны палітычны напрамак, які прызнае манархію адзінай формай дзяржаўнай улады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́чвеніцтва, ‑а, н.

Гіст. Напрамак у рускай грамадскай думцы 60‑х гг. 19 ст., які з’яўляўся разнавіднасцю славянафільства.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стэрэафані́я, ‑і, ж.

Спосаб узнаўлення гуку, які дае магчымасць вызначыць напрамак гучання і размяшчэння крыніцы гуку ў прасторы.

[Ад грэч. stereos — прасторавы і phōnē — гук.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фідэі́зм, ‑у, м.

Ідэалістычны напрамак у буржуазнай філасофіі, які адмаўляе навуковае пазнанне свету і замяняе яго рэлігійнай верай.

[Ад лац. fides — вера.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.

Рэзкая змена напрамку руху, паварот (у 1 знач.), а таксама месца, дзе змяняецца напрамак.

З-за завароту ракі выплыла лодка.

○

Заварот кішак — непраходнасць кішэчніка, выкліканая перакручваннем кішэчных петляў.

|| прым. заваро́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

за́хад, -у, М -дзе, м.

1. Адзін з чатырох бакоў свету і напрамак, процілеглы ўсходу; частка гарызонту, дзе заходзіць сонца.

2. Мясцовасць, размешчаная ў гэтым напрамку, а таксама («З» вялікае) краіны Заходняй Еўропы і Амерыкі.

Мастацтва Захаду.

|| прым. захо́дні, -яя, -яе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

магістра́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Галоўная лінія ў сістэме якой-н. камунікацыі (чыгуначнай, электрычнай, тэлеграфнай і інш.).

Чыгуначная м.

Водная м.

2. Цэнтральная шырокая і прамая вуліца горада.

Галоўная м.

|| прым. магістра́льны, -ая, -ае.

М. напрамак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Напра́ма ’кірунак, напрамак’ (Яруш.), напра́мак ’тс’ (Байк. і Некр., ТСБМ). Відаць, наватвор беларускай літаратурнай мовы, што ўзнік шляхам запазычання з укр. напрям, напрямок ’тс’ ці ў выніку калькавання рус. направление ’тс’ (з ц.-слав. правъ ’прамы’); пры гэтым варта адзначыць, што магчыма і самастойнае развіццё на базе народных прыслоўяў тыпу напрамік, напрамкі ’напрасткі, нацянькі’ (Мат. Гом., Сл. ПЗБ, ТС) праз абагульненне семантыкі ’напрасткі’ — ’напрамую, у кірунку да мэты’ — ’кірунак’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ірацыяналі́зм, ‑у, м.

Напрамак у ідэалістычнай філасофіі, які прызнае рэчаіснасць ірацыянальнай і адмаўляе навуковае пазнанне прыроды і грамадскага жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кантыя́нства, ‑а, н.

Ідэалістычны філасофскі напрамак, які сваім вытокам мае вучэнне нямецкага філосафа 18 ст. Канта і яго паслядоўнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)