высакаро́дны, -ая, -ае.

1. З высокімі маральнымі якасцямі, крыштальна чысты, велікадушны.

В. чалавек.

2. Узвышаны, асвячоны высокай мэтай.

В. ўчынак.

Высакародныя мэты.

3. Выключны па сваіх якасцях, прыгажосці.

Высакародная прастата ліній.

Высакародныя манеры.

4. Ужыв. ў складзе розных тэрмінаў для абазначэння парод, разрадаў, якія чым-н. выдзяляюцца.

В. алень.

Высакародныя металы (золата, серабро, плаціна).

|| наз. высакаро́днасць, -і, ж. (да 1—3 знач.) і высакаро́дства, -а, н. (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абпалі́ць, абпа́льваць

1. ábbrennen* vt; an der Óberfläche verbrénnen*; vom Féuer beschädigt wérden;

2. brénnen* vt (вырабы з гліны); rösten vt, kalziníeren vt (металы)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кашто́ўны це́нный; драгоце́нный;

~ныя я́касці — це́нные (драгоце́нные) ка́чества;

к. ка́мень — драгоце́нный ка́мень;

~ныя вы́капні — це́нные ископа́емые;

○ ~ныя папе́ры — це́нные бума́ги;

~ныя мета́лы — драгоце́нные мета́ллы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шлам, ‑у, м.

Спец.

1. Асадак пры электролізе некаторых металаў, у якім ёсць звычайна высакародныя металы.

2. Глеісты асадак каменнага вугалю ці руды пры мокрым абагачэнні.

3. Нерастваральныя ў вадзе злучэнні, якія асядаюць у паравых катлах у выглядзе глею ці цвёрдых кавалкаў.

4. Асадак у выглядзе дробных цвёрдых часціц, які выдзяляецца пры адстойванні, фільтраванні вады.

[Ням. Schlamm — глей, гразь.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

kruszec, ~cu

krusz|ec

м.

1. руда;

~ce miedzi — медная руда;

2. уст. каштоўныя металы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

virgin​2 [ˈvɜ:dʒɪn] adj.

1. некрану́ты; чы́сты; першабы́тны;

virgin soil цаліна́;

virginsnow цалі́к, чы́сты некрану́ты снег;

a virgin forest першабы́тны лес;

virgin gold чы́стае зо́лата

2. няві́нная, цнатлі́вая (жанчына);

virgin modesty дзяво́чая сці́пласць

3. самаро́дны (пра металы)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

каляро́вы

1. в разн. знач. цветно́й;

~вае кіно́ — цветно́е кино́;

~вае насе́льніцтва — цветно́е населе́ние;

2. (ярко раскрашенный) цвети́стый;

~вая ху́стка — цвети́стый плато́к;

○ ~выя мета́лы — цветны́е мета́ллы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ГАЛЬВАНАСТЭ́ГІЯ

(ад гальвана... + грэч. stegō укрываю),

спосаб нанясення на метал. вырабы метал. пакрыццяў электралітычным асаджэннем. Робіцца для аховы вырабаў ад карозіі, павышэння іх цвёрдасці і зносаўстойлівасці, у дэкар. і інш. мэтах.

Перад нанясеннем пакрыцця паверхню вырабу абястлушчваюць, пратраўліваюць, шліфуюць і паліруюць. Працэс гальванастэгіі адбываецца ў гальванічнай ванне, дае анодам служаць металы, што раствораны ў электраліце, а катодам — вырабы. Пры працяканні пастаяннага эл. току метал з электраліту асаджаецца на паверхні вырабу. Наносяцца медзь (мядненне), цынк (цынкаванне), кадмій (кадміраванне), высакародныя металы, сплавы і інш. Пакрыцці адрозніваюцца моцным счапленнем з металам асновы, малой порыстасцю і дробнакрышталічнай структурай. Якасць гальванічных пакрыццяў і скорасць працэсу гальванастэгіі абумоўлены шчыльнасцю эл. току, саставам і т-рай электраліту.

т. 4, с. 475

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

алхі́мія

(с.-лац. alchemia, ад ар. alkimijâ)

сярэдневяковае вучэнне, накіраванае на адшуканне так званага «філасофскага каменя», быццам бы здольнага ператвараць простыя металы ў золата, вылечваць усе хваробы і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

«АТЛА́НТЫК РЫ́ЧФІЛД КО́МПАНІ»

(Atlantic Richfield Company),

нафтавая кампанія ЗША. Засн. ў 1870 як «Атлантычная нафтаперагонная кампанія», з 1960 (пасля аб’яднання з карпарацыяй «Рычфілд нафта») сучасная назва. З 1976 уключае кампанію «Анаконда», разам з якой валодае Трансаляскінскім нафтаправодам. Асн. прадукцыя: нафта, прыродны газ, нафтапрадукты, нафтахімікаты, каляровыя металы (медзь), вугаль.

т. 2, с. 71

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)