1.каго. Злаваць каго‑н. некаторы час. Жэнька кіўнуў галавой. — А муж як... добры? — Муж як муж, — Таццяна засмяялася; ёй раптам захацелася пажартаваць, пазлаваць яго. — Добры муж. Лепшы, чым ты...Шамякін.
2. Тое, што і пазлавацца. [Люба:] Родная матка — не мачыха: пазлуе і адпусціцца...Козел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2. Матаючы ніткі ў клубок, заматаць унутр што‑н. пабочнае. Уматаць напарстак у клубок.
3. Намотваючы, змясціць у чым‑н., на чым‑н. Вялікага матка ў адзін клубок не ўматаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
метрапа́тыя
(ад гр. metra = матка + -патыя)
узмацненне матачных крывацёкаў без выразных хваравітых змяненняў у палавых органах, назіраецца ў юным узросце і ў час клімаксу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пчалі́ны Bíenen-;
пчалі́ныы ву́лей Bíenenkorb m -(e)s, -körbe, Bíenenstock m -(e)s, -stöcke;
пчалі́ныы рой Bíenenschwarm m -(e)s, -schwärme;
пчалі́ныая ма́тка Bíenenkönigin f -, -nen, Weisel f -, -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
люля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго-што.
Рытмічна гойдаць з боку ў бок ці зверху ўніз; калыхаць. Люляць дзіця. □ Мяне матка не люляла, Казак, песень не спявала.Колас.Рыпіць пад ветрам дом. Над ім люляе дрэва дуплянку са шпаком.Вялюгін./уперан.ужыв.Крынічны плёск на росных паплавах Сялянскія люляе думы-мыслі.Пушча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́тачнік, ‑а, м.
1. Вялікая ячэя ў сотах, у якой выводзіцца пчаліная матка. // Скрыначка, прызначаная для адсадкі пчалінай маткі пры раенні.
2. Памяшканне для матак якога‑н. віду свойскай жывёлы. Матачнік для трусоў.
3.Спец. Расліна, якая выкарыстоўваецца для вырошчвання новых раслін.
4.Спец. Участак, дзе растуць насеннікі або саджанцы якіх‑н. раслін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зяле́пуха, ‑і, ДМ ‑пусе, ж.
Разм.
1. Пра зялёны, недаспелы плод. Яшчэ нядаўна на вішняку, у засені якога мы з Анастассяй Паўлаўнай сядзелі цэлымі днямі, віднеліся вішанькі-зялепухі, а цяпер яны аж чорныя.Сабаленка.— Навошта ж гэта столькі гуркоў матка налаташыла? Яны ж зялепухі яшчэ горкія.Масарэнка.
2.перан. Пра маладога, неспрактыкаванага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мо́жа,
1.гл. магчы.
2. У пытальных сказах надае пытанню адценне просьбы, змякчае яго катэгарычнасць. — Шпалеркі свежыя паклалі. — Кучук павёў рукою. — Можа толькі пад густ не ўладзілі?Лобан.
3.узнач.пабочн. Можа быць, магчыма. — Ты б, можа, з’еў чаго, сынок? — запытала Цімошку матка.Колас.— У цябе, можа, шнур які знойдзецца? — запытаўся.. [Канькоў], не паварочваючыся да Даміры.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушы́ць, ушыю, ушыеш, ушые; зак., што.
1. Прышыць, прымацаваць. Залатала матка.. [Міхасёву] сярмягу, ушыла гузікі.Колас.// Прышыць, зашыць што‑н. унутр, устаўляючы ў што‑н. Яшчэ днём у мяшок з толам ушылі гранату «лімонку», да канца яе прывязалі сто метраў кабелю.Карпюк.
2. Паменшыць памеры чаго‑н., забраўшы лішняе ў швы. Пілотка была вялікая, і яе ўшылі.Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фраму́га, ‑і, ДМ ‑музе, ж.
Верхняя створка акна ці дзвярэй. Будаўнікі зашклілі апошнія фрамугі новага корпуса.«Беларусь».Я ходу ў зямлянку, яна побач была. А медзведзяня малое шусь між ног са мною разам. Матка як убачыла, што дзіцяці няма, — як ламане дзверы тыя! Яны ў шчэпкі, а я неяк падскочыў, ды праз фрамугу, што над галавою.Карамазаў.
[Польск. framuga.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)