зы́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.
Калыска, падвешаная на гнуткай палцы, прымацаванай да столі. Палыхае вогнішча ў грубцы, асвятляючы падлогу, супрацьлеглую сцяну, драўляную зыбку, у якой спіць малое. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Каранты́ш ’чалавек невысокага росту’ (Нас., Касп., КЭС, лаг.; ТСБМ), да каратыш (гл.) з экспрэсіўнай назалізацыяй. Магчыма, пад уплывам карандаш ’аловак’ (параўн. карандаш ’малое дзіця’ (Жд. 3).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыстрэ́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго.
Забіць або дабіць выстралам. Прыстрэліць ваўка. □ — [Ісці ў лес] не дапаможа... Там цябе могуць прыстрэліць... Палічаць за правакатара. Пестрак. Валодзя прыстрэліў бы .. [ласіху], каб не пакутавала, але ж малое збоку. Федасеенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ке́рхаць 1 ’хваравіта пакашліваць, перхаць’ (ТСБМ). Гукапераймальнае.
Ке́рхаць 2 ’пра малое дзіця, якое плача, голас падае, есці хоча’ (КЭС, лаг.). Магчыма, кантамінацыя кіркаць (гл.) і перхаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ладзга́н ’пра малое дзіця, якое соваецца, лазіць куды не трэба’ (зэльв., Сцяц.). Балтызм, параўн. літ. lazgus ’гаваркі, ветлівы, далікатны’, lazgełi ’моцна гаварыць’, ’віцца, развівацца’ (Лаўчутэ, Балтызмы, П7).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маленя́ ’маленькая істота’ (ТС) прымыкае да ўкр. моўнага арэалу, дзе маля́ ’малыш’, гуц. мале́ ’малое цялё’. Параўн. і рус. арханг. ма́ля ’малыш’, ’эй, малы!’ Прасл. рэгіяналізм malę ’малая істота’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
размяня́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Абмяняцца кім‑, чым‑н. падобным, аднародным. Андрэй ссадзіў дзяўчыну з каня, узяўшы, як малое дзіця, пад пахі, і яны размяняліся вопраткай. Лобан. // У шахматнай гульні — зрабіць размен фігур. Размяняцца сланамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ура́нку, прысл.
Абл. Раніцай. — А бульбу мамка ўранку варыла, — ахвотна азвалася малое. Быкаў. У канцы кастрычніка на нізкіх мясцінах пачалі паяўляцца ўранку сівыя замаразкі. Курто. Кастусь затрымаўся — уранку Ён ездзіў па кніжкі ў раён. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ По́ўпрык ’надуты і ўпаргы хлапец’ (Некр.), ’непаседа’ (Сцяшк. Сл.), ’малое дзіця’ (Скарбы). Няясна. Магчыма, да паўпрыца (гл.), параўн. экспрэсіўную назву малога непаседлівага дзіцяці — шпунт ’затычка’. Параўн. наступнае слова і попрык (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
міно́р
(іт. minore, ад лац. minor = меншы)
1) музычны лад, у аснове якога ляжыць малое (мінорнае) трохгучча, мае цёмную афарбоўку гучання (проціл. мажор);
2) перан. сумны, прыгнечаны настрой.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)