батра́цтва, ‑а. н.
1. Становішча батрака; занятак батрака. Максім Шахневіч з пятнаццаці гадоў служыў у батраках і толькі за год да ваеннай службы кінуў сваё батрацтва. Колас.
2. зб. Батракі як сельскі пралетарыят.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узра́давацца, ‑радуюся, ‑радуешся, ‑радуецца; зак.
Прыйсці ў радасны стан; абрадавацца. — Гэта выхад!.. — як адкрыццю ўзрадаваўся Максім Сцяпанавіч. Карпаў. Кірык так узрадаваўся бацькаваму заказу, што нават і абедаць не скончыў — памчаўся драць лазу. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аблуза́цца, ‑аецца; зак.
Пазбавіцца ад шкарлупіны, кары і пад. Пад руку трапіўся, кол з маладой сасонкі, толькі што ссечанай у лесе, кара на ім аблузалася, і Максім запэцкаў рукі і гімнасцёрку ў ліпучую смалу. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
Раптоўна спыніць або запаволіць гаворку. Два словы скажа і запнецца, Бы галава там чым заткнецца. Колас. — Ну вось, я так і знаў... — пачаў і запнуўся Максім Сцяпанавіч. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхварэ́цца, ‑эюся, ‑эешся, ‑эецца; зак.
Разм. Стаць на доўгі час хворым; моцна і надоўга захварэць. Вярнуўшыся ў Вільню, Максім некалькі дзён праляжаў у сябе на кватэры, пакуль трохі ачуняў. Сяргей расхварэўся не на жарты. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
капялю́ш, капелюша, м.
Галаўны ўбор, мужчынскі — з палямі, жаночы — розных фасонаў. Саламяны капялюш. □ Прытрымліваючы капронавы капялюш, палі якога намоклі і абвіслі, Максім Сцяпанавіч сігаў вялізнымі крокамі. Карпаў. Каля століка пасажыра прайшла кабета ў чорным капелюшы. Бядуля.
[Лац. capellus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскла́няцца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Пакланіцца (звычайна пры сустрэчы або расставанні). Вось Максім падышоў да Ніны Шумейкі. Раскланяўся, падаў руку, смешна выварочваючы локаць. Асіпенка. // Адказаць паклонамі на прывітанні, апладысменты публікі. Артыст раскланяўся і пайшоў за кулісы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заклеймава́ць, ‑кляймую, ‑кляймуеш, ‑кляймуе; зак., каго-што.
1. Паставіць кляймо, метку. Заклеймаваць дрэвы. Заклеймаваць каня.
2. перан. Даць рэзкую адмоўную ацэнку, сурова асудзіць, прызнаўшы чые‑н. учынкі ганебнымі. Ганьбай заклеймаваў Максім Танк заакіянскіх гандляроў людзьмі. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгарачы́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.
Разагрэць каго‑н., чыё‑н. цела. Бег разгарачыў цела. Работа разгарачыла хлопца. // перан. Узбудзіць, узрушыць. — Чаму гэта абавязвае нас [Максіма і Андрэя], а цябе не? — каб яшчэ больш разгарачыць сябра, спытаў Максім. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падпрэ́гчыся, ‑прагуся, ‑пражэшся, ‑пражэцца; ‑пражомся, ‑пражацеся; пр. падпрогся, ‑прэглася і ‑праглася, ‑прэглася і ‑праглося; заг. падпражыся; зак.
Разм. Пачаць цягнуць што‑н., памагаючы каму‑н.; прыпрэгчыся. — Максім занудзіўся без работы, — жартавала Параска. — Можа хоча ў прывод падпрэгчыся. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)