промарширова́ть сов., в разн. знач. прамаршырава́ць;

промарширова́ть весь день прамаршырава́ць уве́сь дзень;

промарширова́ть сто киломе́тров прамаршырава́ць сто кіламе́траў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ На́ўскі: на́ўскі вялікдзень ’чацвер велікоднага тыдня’ (Інстр. II), наўські: Radaūnica albo Nauśki Wielikdzieri ’вясеннія дзяды’ (Пятк. 2), параўн. наські: наські велікдзень ’тс’, іншая назва мёртвых велікдзень (ТС), укр. навський: навський великдень ’вялікдзень мёртвых, паводле народных вераванняў, у чацвер на апошнім тыдні вялікага посту’, рус. маск. навский: паве кий день ’рэлігійны звычай памінання памерлых на магілах на працягу тыдня пасля вялікадня’, чэш. дыял. navski: navskä kost ’цвёрды нараст’, славен. namški: namška kosi (*navbska kostь) ’тс’. Да прасл. *паиь, параўн. ц.-слав. навь ’мярцвяк’, рус. навь, навье ’тс’, укр. навка, мавка ’душа дзяўчынкі, што памерла да хрышчэння’, ст.-чэш. παν ’магілка, пекла, той свет’, unaviti ’забіваць’, чэш. unaviti ’стаміць’, unava ’стомленасць, знямога’, славац. nava ’прыстанак добрых душ’, славен. navje ’душы няхрышчаных дзяцей’, паи ’душа нябожчыка’, балг. мак. нави ’злыя духі, злыдні’, гл. таксама ўниўя: загоніць унаўя ’на той свет, у магілу’ (Мат. Маг.). Дакладныя адпаведнікі: лат. näve ’смерць’, nävet, nävit ’забіць’, літ. ηδνέ ’цярпенне, смерць’, novis ’мучэнне’, novyti ’душыць, знішчаць’, ст.-прус. noms ’тулава, пень’, гоц. naus ’мярцвяк’, ст.-ісл. nar ’мярцвяк, труп’; звязана чаргаваннем галосных з ныць ’марнець, чахнуць’, уныць, унываць ’траціць жыццёвыя сілы’ (гл.), гл. Фасмер, 3, 35; Махэк₂,/391; Бязлай, 2, 216; робяцца спробы звязаць слав. *navъ з і.-е. пай- ’карабель’, якія грунтуюцца на уяўленнях, што шлих на той свет вядзе па рацэ ці праз мора, а таксама на назвах абрадаў, параўн. рус. навской (номской, навский) день, навьи проводы ’летнія дзяды, памінкі; пахаванне’ (Седакова, Балто- славян. этнокультурные и археологические древности: Погребальный обряд. Тез. докл. конф. М., 1985, 73), а таксама рус. навий день ’дзяды’, навья косточка ’цвёрды нарост’, літ. nam‑ kaulis ’тс’ з лат. vėla kauli ’костачка ў ступні, звязаная з пэўнымі павер’ямі’, Ve(u laiks ’памінанне мёртвых’ (Іванаў–Тапароў, Слав. языкозн., М., 1973, 168). Параўн. таксама Талстой, БСИ, 1977, 87; Іванаў-Тапароў, Иссл., 68–69; Кобилянський, Мовознавство, 1980, 1, 46; Буга, Rinkt., II, 503. Гл. навей,.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Quod hodie non est, cras erit

Чаго няма сёння, будзе заўтра.

Чего нет сегодня, будет завтра.

бел. Не цяпер, дык у чацвер. Будзе кірмаш і на нашай вуліцы. Жывы нажыве. Калі не маю цяпер, дык буду мець у чацвер.

рус. Будет день, будет и пища. Даст Бог день, даст Бог и пищу. Дал Бог роток, даст и кусок. Даст Бог здоровье, даст и счастье. Бог дал живот, даст и здоровье. Будешь жив, будешь и сыт.

фр. Chaque demain apporte pain (Каждое завтра/завтрашний день приносит хлеб/пищу).

англ. Every dog has his day (У каждого пса есть свой день). It’s a long lane that has no turning (Слишком длинна аллея без поворотов).

нем. Neuer Tag, neuer Sinn (Новый день, новый смысл).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

АКСА́КАЎ Іван Сяргеевіч

(8.10.1823, с. Надзеждзіна Уфімскай губ. — 8.2.1886),

расійскі паэт і публіцыст, адзін з кіраўнікоў славянафілаў. Сын С.Ц.Аксакава. Скончыў Пецярбургскае вучылішча правазнаўства (1842). У 1840—60-я г. выступаў за адмену прыгоннага права і цялесных пакаранняў. Рэдагаваў славянафільскія час. і газ. «Русская беседа», «День», «Москва», «Русь» і інш. У 1858—78 адзін з кіраўнікоў маскоўскага Слав. к-та. У рус.-тур. вайну 1877—78 арганізаваў кампанію ў падтрымку паўд. славян. Прытрымліваўся манархічных вялікадзярж. поглядаў, у т. л. адмаўляў этн. самастойнасць беларусаў, прапагандаваў ідэі панславізму. Аўтар вершаў, паэмы «Бадзяга» (1852) пра трагічны лёс прыгоннага селяніна.

т. 1, с. 202

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

напа́дацца сов., разг.

1. (много раз) упа́сть;

2. набе́гаться, нахлопота́ться;

н. за дзень — набе́гаться (нахлопота́ться) за́ день

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Unus dies gradus est vitae

Адзін дзень ‒ прыступка жыцця.

Один день ‒ ступенька жизни.

бел. Што раз, то бліжэй да смерці. Гады ідуць ‒ не ждуць: зіма, лета ‒ і год, зіма, лета ‒ і год.

рус. Не в гору живётся, а под гору. Не живём, дни проживаем. День да ночь, сутки прочь, а к смерти всё ближе. День мой ‒ век мой, а неделя ‒ и весь живот. Час от часу ‒ к смерти ближе.

фр. Chaque instant de la vie est un pas vers la mort (Каждое мгновенье жизни ‒ шаг к смерти).

англ. One cannot put back the cloc.k (Нельзя повернуть время вспять).

нем. Jeder Tag hat seinen Abend (Каждый день имеет свой вечер).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

наступа́ющий​II прил. (о времени, событии) надыхо́дзячы; (будущий) насту́пны;

наступа́ющий день надыхо́дзячы (насту́пны) дзень;

наступа́ющий год надыхо́дзячы (насту́пны) год.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бо́жий

1. рел. бо́жы, бо́скі;

2. / бо́жья коро́вка зоол. бо́жая каро́ўка;

◊

бо́жий челове́к бо́жы чалаве́к;

дар бо́жий дар бо́жы;

я́сно, как бо́жий день я́сна, як бо́жы дзень;

ка́ждый бо́жий день ко́жны бо́жы дзень;

бо́жья во́ля бо́жая ла́ска, бо́жая во́ля, як бог дасць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

намітусі́цца сов., разг.

1. насуети́ться; намета́ться;

~сі́ўся за дзень — насуети́лся (намета́лся) за́ день;

2. (в хлопотах) насуети́ться, нахлопота́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пабо́льшаць сов.

1. увели́читься, стать бо́льше; приба́виться;

дзень ~шаў — день увели́чился (приба́вился);

2. стать крупне́е, покрупне́ть;

3. подрасти́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)