маніфе́ст

(фр. manifeste, ад лац. manifestus = яўны)

1) урачысты пісьмовы зварот урада да насельніцтва з выпадку важнай падзеі;

2) палітычны зварот праграмнага характару;

3) пісьмовы выклад літаратурных або мастацкіх прынцыпаў якога-н. напрамку або групы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

воспроизведе́ние ср.

1. (действие) узнаўле́нне, -ння ср.; аднаўле́нне, -ння ср., прыпаміна́нне, -ння ср.; перада́ча, -чы ж.; см. воспроизводи́ть;

2. (репродукция) рэпраду́кцыя, -цыі ж.; (копия) ко́пія, -піі ж.; (перепечатка) перадру́к, -ку м.; (изложение) вы́клад, -ду м., перака́з, -зу м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Fássung

I

f -, -en

1) апра́ва; эл. патро́н

2) фармулёўка; вы́клад, рэда́кцыя

II

f - самавало́данне

aus der ~ bríngen* — выво́дзіць з цярпе́ння [з сябе́]

die ~ bewáhren — захо́ўваць спако́й

aus der ~ kómmen* — тра́ціць самавало́данне [цярпе́нне], бянтэ́жыцца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

схе́ма ж.

1. Schéma [ʃ-] n -s, -s і -ta; Plan m -(e)s, Pläne (план); вайск. Skízze f -, -n;

тра́нспартная схе́ма Verkéhrslini¦enplan m;

2. (выклад у агульных рысах) Übersicht f -, -en, Plan m;

3. эл. Scháltung f -, -en; Scháltbild n -es, -er (відарыс схемы)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

адка́з ​1, ‑у, м.

1. Выкліканыя пытаннем або зваротам словы, выказаныя вусна ці пісьмова. Даць адказ. Ухіліцца ад адказу. □ Я ў той жа дзень, мой дарагі татуля, Пішу табе свой франтавы адказ. Астрэйка. // Расказванне вучнем урока; выклад матэрыялу на пастаўленае пытанне. Грунтоўны адказ.

2. Пачуццё, рэакцыя; водгук (у 4 знач.). Адказ жывога арганізма на раздражненне. // Выкліканыя чым‑н. дзеянні, учынкі. Калектывізацыя была адказам на многія жыццёвыя пытанні і грамадскія праблемы. Адамовіч.

3. Вынік рашэння матэматычнай задачы, прыкладу. Адказ сышоўся.

4. Тое, што і адказнасць (у 1 знач.). За зло мы ўсе адказ нясём... Колас.

адка́з ​2,

У выразе: да адказу — да нельга, да канца. Мы цішком прытаіліся ля дзвярэй, а сэрца ў кожнага трывожна стукацела і нервы наструніліся да адказу. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сі́мвал, ‑а, м.

Умоўнае абазначэнне, знак якога‑н. прадмета, з’явы, ідэі. Белы голуб — сімвал міру. □ І няслі мы сцяг чырвоны, — Сімвал вольнасці і працы, — Ў бойках кулямі прабіты. Броўка. І тут здарылася якраз тое, што непазбежна павінна было здарыцца. Дзядзька Пятрусь стаў для Даніка сімвалам надзей і спадзяванняў. Майхровіч. Зубр — сімвал імклівай сілы — стаў эмблемай магутнага і нястрымнага руху наперад маладой беларускай сацыялістычнай індустрыі, сімвалам «машыннай сілы краіны». В. Вольскі. // У літаратуры — мастацкі вобраз, які ўмоўна перадае якую‑н. думку, ідэю, перажыванне. Не традыцыйная высокая муза, а народная жалейка стала сімвалам, увасабленнем паэзіі. Івашын. // Спец. Умоўнае абазначэнне якой‑н. велічыні, паняцця, прынятае той ці іншай навукай. Сімвалы хімічных элементаў.

•••

Сімвал веры — а) кароткі выклад асноўныя дагматаў хрысціянскай рэлігіі; б) перан. асноўныя перакананні.

Сімвал часу (кніжн.) — тое, што з’яўляецца найбольш тыповым для таго ці іншага часу.

[Ад грэч. symbolon — умоўны знак, прыкмета.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

brief

[bri:f]

1.

adj.

1) каро́ткі; бе́глы, мімалётны (пра по́гляд)

a brief announcement — каро́ткае паведамле́ньне

2) сьці́слы; зьмясто́ўны, каро́ткі й я́сны

2.

n.

1) каро́ткае асьве́дчаньне, паведамле́ньне, рэзюмэ́

2) Law каро́ткі вы́клад спра́вы

3) по́зва ў суд

4) інстру́кцыя f.

3.

v.t.

1) рабі́ць каро́ткае рэзюмэ́, падсумо́ўваць

2) дава́ць інстру́кцыю

•

- briefs

- hold a brief for

- in brief

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

КУЦЕ́ІНСКАЯ ДРУКА́РНЯ,

цэнтр бел. кірылічнага кнігадрукавання ў 17 ст. Дзейнічала ў 1630—54 пры Аршанскім Куцеінскім Богаяўленскім манастыры. Засн. С.Собалем, які да 1632 яе ўзначальваў. Пасля ад’езду Собаля 4 гады не працавала. Потым друкарню ўзначаліў ігумен І.Труцэвіч. Карысталася падтрымкай магілёўскага і аршанскага мяшчанства. Выдавала навуч.-асветніцкую, царк.-палемічную і свецкую л-ру на царк.-слав. і старабел. мовах. У ёй выдадзены «Брашна духоўнае» (1630), «Малітваслоў», «Буквар» (абодва 1631), «Часаслоў», «Новы запавет і Псалтыр», часткова дадрукаваны кіеўскі «Апостал» (усе 1632). З 1636 выдала яшчэ 14 кніг: «На ойча наш выклад» Іаана Златавуста» (1636), «Гісторыя пра Варлаама і Іасафа» і «Дзідаскалія...» С.Косава (абедзве 1637), «Псалтыр» (1642), «Актоіх Іаана Дамаскіна» (1646), «Трэфалагіён» (1647), «Дыоптра» (1651), «Лексікон...» П.Бярынды (1653) і інш. Усяго ў ёй выдадзена 20 кніг. Выданні вылучаліся своеасаблівым графічным афармленнем (гл. Куцеінская школа гравюры). Яны распаўсюджваліся на Беларусі, Украіне, у Літве, Расіі. У 1655 друкарскае абсталяванне перавезена ў Іверскі Валдайскі манастыр пад Ноўгарадам, у 1655 — у Васкрасенскі манастыр пад Масквой, у 1676 — на Друкарскі двор (Масква).

Літ.:

Зернова А.С., Горбунов Т.С. Книгопечатание в Белоруссии XVI—XVII вв. // 400 лет русского книгопечатания, 1564—1964. М., 1964. Т. 1.

Ю.М.Лаўрык.

т. 9, с. 64

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

курс

(лац. cursus = ход, цячэнне)

1) напрамак руху, шлях (карабля, самалёта і інш.);

2) кірунак у палітыцы, грамадскай і інш. дзейнасці;

3) цана, па якой прадаюцца каштоўныя паперы (аблігацыі, вэксалі і інш.);

4) аб’ём якога-н. навучання (напр. к. сярэдняй школы);

5) год навучання ў вьппэйшай або сярэдняй спецыяльнай навучальнай установе;

6) сістэматычны выклад якой-н. навуковай дысцыпліны, а таксама падручнік з такім выкладам (напр. к. фізікі).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

курс ​1, ‑у, м.

1. Напрамак руху, шлях (карабля, самалёта і пад.). Змяніць курс карабля. □ Самалёт цвёрда лёг на свой курс — на захад. Новікаў.

2. перан. Напрамак палітыкі, дзейнасці. Курс на політэхнізацыю навучання. Курс на індустрыялізацыю краіны.

курс ​2, ‑а, м.

1. Сістэматычны выклад якой‑н. навуковай дысцыпліны, галіны ведаў, а таксама падручнік, які з’яўляецца такім выкладам. Курс гісторыі партыі. Курс вышэйшай матэматыкі.

2. Увесь аб’ём якога‑н. навучання. Курс сярэдняй школы. Універсітэцкі курс.

3. Навучальны год у спецыяльнай сярэдняй і вышэйшай навучальных установах. Закончыць тры курсы інстытута. // Разм. Студэнты пэўнага года навучання. Пяты курс здае дзяржаўныя экзамены.

4. толькі мн. (ку́рсы, ‑аў). Форма паскоранай падрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі кадраў. Курсы шафёраў. Курсы перападрыхтоўкі настаўнікаў.

5. Закончаны цыкл лячэбных працэдур. Курс лячэння.

6. У СССР — вартасць каштоўных папер, якая ўстанаўліваецца спецыяльнымі дзяржаўнымі нарматыўнымі актамі; у капіталістычных краінах — цана, па якой на біржы прадаюцца і купляюцца акцыі, аблігацыі, вэксалі і інш. каштоўныя паперы.

•••

У курсе чаго (быць) — пра дасведчанасць у чым‑н.

Увайсці ў курс гл. увайсці.

Увесці ў курс гл. увесці.

[Ад лац. cursus — ход, цячэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)