Verbum

га́ма¹, -ы, мн. -ы, гам, ж.

1. Паслядоўны рад музычных гукаў, які павышаецца або паніжаецца ў межах адной ці некалькіх акта́ў.

Мінорная г.

2. перан., чаго. Паслядоўны рад аднародных, але па-рознаму зменлівых якасцей, з’яў.

Г. фарбаў.

Г. гукаў.

|| прым. га́мавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

гры́ўня, -і, мн. -і, гры́вень і -яў, ж. (гіст.).

1. У Вялікім Княстве Літоўскім: адзінка вагі каштоўных металаў вагой каля фунта¹.

2. У Старажытнай Русі: сярэбранае або залатое ўпрыгожанне, якое насілі на шыі.

3. У Расіі: манета вартасцю ў 10 капеек (разм.).

|| прым. гры́ўневы, -ая, -ае.

дыве́рсія, -і, мн. -і, -сій, ж.

1. Ваенны манеўр, які мае на мэце адцягнуць увагу і сілы праціўніка ад месца галоўнага ўдару.

2. Вывядзенне са строю аб’ектаў ваеннага, дзяржаўнага значэння ў тыле ворага або ў якой-н. краіне агентамі замежнай дзяржавы, злачыннымі элементамі.

|| прым. дыверсі́йны, -ая, -ае.

дэ́ман, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У антычнай міфалогіі: добры або злы дух, які аказвае ўплыў на лёс, жыццё чалавека.

2. У хрысціянскіх уяўленнях: злы дух, д’ябал.

3. перан., чаго. Увасабленне якой-н. схільнасці, захаплення, заганы (уст.).

Д. нецярпення.

Д. разладу.

|| прым. дэ́манскі, -ая, -ае.

напя́ць, -пну́, -пне́ш, -пне́; -пнём, -пняце́, -пну́ць; напя́ў, -пя́ла; -пні́; -пя́ты; зак., што.

1. Нацягнуўшы, зрабіць тугім або туга замацаваць.

Н. лейцы.

Н. струны на скрыпцы.

2. Надзець што-н., нацягнуць (разм.).

Н. боты.

|| незак. напіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. напіна́нне, -я, н. (да 1 знач.).

падвярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вывіхнуцца, аказацца пашкоджаным (пра ногі, рукі).

Нага падвярнулася.

2. перан. Выпадкова сустрэцца, аказацца побач або выпасці, прыйсціся на чыю-н. долю (разм.).

Падвярнуўся знаёмы.

Падвярнуўся зручны момант.

|| незак. падваро́чвацца, -аецца (да 1 знач.).

падлаві́ць, -лаўлю́, -ло́віш, -ло́віць; -ло́ўлены; зак.

1. каго-што. Падпільнаваўшы, злавіць або знянацку застаць.

П. спадарожную машыну.

П. каго-н. на месцы злачынства.

2. перан., каго (што) на чым. Раптоўна спыніць увагу на чым-н. (сказаным, зробленым).

П. каго-н. на слове.

|| незак. падло́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.

падма́заць, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж; -ма́заны; зак.

1. што. Памазаць знізу або злёгку.

П. падшыпнікі.

П. скавараду.

2. перан., каго (што). Даць каму-н. хабар (разм.).

Не падмажаш — не паедзеш (прыказка).

|| незак. падма́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. падма́званне, -я, н. і падма́зка, -і, ДМ -зцы, ж.

пазамярза́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.

1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв). Пакрыцца лёдам, замерзнуць — пра ўсё, многае.

Рэкі пазамярзалі.

2. Загінуць ад холаду — пра ўсіх, многіх або моцна замерзнуць — пра ўсіх, многіх.

Вераб’і пазамярзалі на марозе.