чарга́
(цюрк. čarga)
1) пэўны парадак у следаванні, руху чаго-н.; месца ў парадку следавання (напр. выклікаць па чарзе, заняць чаргу);
2) адзін з участкаў будоўлі, якая ўводзіцца ў строй па частках;
3) група людзей, якія стаяць адзін за адным для атрымання чаго-н.;
4) рад выстралаў з кулямёта, аўтамата.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
элеме́нт
(лац. elementum = стыхія, першапачатковае рэчыва)
1) простае рэчыва, якое ўжо нельга раскласці на больш дробныя (напр. перыядычная сістэма элементаў);
2) састаўная частка чаго-н.; дэталь якога-н. механізма;
3) доля чаго-н. у чым-н. (напр. усходнія элементы ў паэзіі);
4) член сацыяльнай групы (напр. прагрэсіўныя элементы грамадства, злачынныя элементы).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
гу́ра
1. Гурба снегу (БРС).
2. Высокае месца, горка, узгорак (Жыт., Драг.). Тое ж гу́рка, пагу́рак (Драг.), падгу́р'е (Слаўг.), гу́рачка (Рагач.).
3. Вялікая снежная гара, якую абліваюць вадой для катання на санках (Рэч.).
4. Лоўж галля (Стол.).
5. Верх чаго-небудзь, насыпаная горка (Жытк.).
□ ур. Гу́ры (1909) каля в. Слаўня Слаўг. (ЦДГА БССР, ф. 2193, спр. 129), Слабодка Гуры (1884, 1901) Арш. пав. (Макс. Пр., 35), в. Гурка Драг., вв. Гурькі, Белагу́рава Віц. (Рам. Мат.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
garner
[ˈgɑ:rnər]
1.
v.t.
1) зво́зіць і ссыпа́ць у клець (збо́жжа)
2) зьбіра́ць, склада́ць (кні́гі ў бібліятэ́ку)
2.
v.i.
зьбіра́цца, набіра́цца (пра няна́вісьць)
3.
n.
1) сьві́ран -на m., клець f.
2) склад -у m. (для захо́ўваньня чаго́-н.)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
натрави́тьI сов.
1. (уничтожить отравой) натруці́ць, наатру́чваць, атруці́ць, мног. паатру́чваць;
2. охот. напалява́ць;
3. прям., перен., разг. (кого, что, на кого, что) нацкава́ць; (подстрекнуть) падбухто́рыць (супраць каго, чаго);
натрави́ть соба́ку на кого́-л. нацкава́ць саба́ку на каго́-не́будзь.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
по́дступ
1. (действие) по́дступ, -пу м.; (подход) падыхо́д, -ду м.;
2. мн. по́дступы, -паў;
на по́дступах к чему́-л. на по́дступах да чаго́-не́будзь;
◊
к нему́ и по́дступу нет да яго́ і по́дступу няма́, да яго́ і не падступі́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
отвлека́ться
1. (в сторону) адхіля́цца;
2. (абстрагироваться) адця́гвацца, абстрагава́цца; (не принимать во внимание) пакіда́ць у баку́ (што), не браць пад ува́гу (чаго);
отвлека́ться от ча́стностей пакіда́ць у баку́ (не браць пад ува́гу) дэта́лі;
3. страд. адця́гвацца; абстрагава́цца; см. отвлека́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
зве́рху, прысл.
1. На паверхні чаго‑н., на чым‑н. Поўная ліпаўка баравікоў... Зверху лісты папараці, каб не трапіў пыл у кошык. Лынькоў.
2. У верхняй частцы чаго‑н., над чым‑н. Звычайна ў нарадзе пішацца рабочае заданне, а зверху ставіцца шыфр аддзела, цэха ці аб’екта, куды будзе аднесена гэта работа. Скрыган.
3. Па паверхні, з вонкавага боку. Хлеб зверху заплеснеў. □ Сцюжа прабірае «Салаўя». Але гэта толькі зверху — рукі, твар. Унутры цёпла, ажно горача... Бядуля.
4. У напрамку ўніз; з чаго‑н., размешчанага ўверсе. На дварэ было ціха: ні зверху нічога не падала, ні па нізе не мяло. Лобан. // перан. З боку вышэйстаячых, кіруючых органаў. — Пасля смерці братоў прыехаў сюды ненадоўга, а застануся тут, мабыць, да [той] пары, пакуль зверху ці знізу скамандуюць: «стоп, машына!» Самуйлёнак.
•••
Зверху ўніз глядзець (пазіраць) на каго гл. глядзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адвалі́ць, ‑валю, ‑валіш, ‑валіць; зак.
1. што. Адвярнуць што‑н. цяжкае ад чаго‑н., што было прывалена ім ці перашкаджала чаму‑н. Адваліць каменную глыбу. // Зняць заваду ў дзвярах, варотах. Прытрымліваючы рукою крысы кажуха, да брамы падышоў гаспадар, не спяшаючыся адваліў завалу і адчыніў веснічкі. Пальчэўскі.
2. што. Аддзяліць, выдзеліць, адрэзаць каму‑н. значную частку чаго‑н. Адваліць лусту хлеба. / у іран. ужыв. Выхапіў.. [начальнік] з рук Паранькі паперы і, як бы для адчэпнага, піша — выдаць два рулоны. Во, колькі адваліў! Ракітны.
3. ад чаго і без дап. Адысці, адплысці, адляцець (пра судна, самалёт і пад.). Параход плаўна адваліў ад прыстані. Даніленка. Нарэшце пікіроўшчыкі адвалілі. Я думаў, што на палянцы сапраўды не асталося нічога жывога. Сабаленка. // Адысці, паменшаць колькасна, разысціся. У паўзе, калі пакупнікі адвалілі, Аксана разгарнула ілюстраваны часопіс. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кана́л, ‑а, м.
1. Напоўненае вадой штучнае рэчышча, прызначанае для суднаходнай сувязі паміж асобнымі вадаёмамі, а таксама для водазабеспячэння, арашэння, асушэння балот і інш. Асушальны канал. Беламорска-Балтыйскі канал. Абвадняльны канал. □ Машына стаяла сярод алешніку, на беразе роўнага, як страла, калектарнага канала, які ўразаўся ў глыб балота. Краўчанка.
2. Вузкая поласць у выглядзе трубы, трубкі ўнутры чаго‑н. Канал ствала гарматы. Кабельны канал.
3. У арганізме жывёлы і чалавека — звілістая трубка, праз якую праходзяць тыя ці іншыя рэчывы. Кішэчны канал. Мочаспускальны канал.
4. Спец. Лінія сувязі, камунікацыі. Перадача вядзецца па трох каналах.
5. толькі мн. (кана́лы, ‑аў); перан. Шляхі пранікнення, пашырэння чаго‑н.; сродкі для дасягнення чаго‑н. Дыпламатычныя каналы. □ Шырокія і трывалыя гандлёвыя сувязі горада з Масквой, Ноўгарадам, Смаленскам .. служылі разам з тым і каналамі культурных сувязей. Алексютовіч.
[Ад лац. canalis — труба.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)