Качага́р ’рабочы, які абслугоўвае топкі паравых катлоў’ (ТСБМ, БРС). Параўн. рус.кочега́р, укр.кочега́р ’тс’. Паводле Шанскага, 2, К, 363, з’яўляецца ўласна рускім словам, якое ўпершыню адзначаецца ў слоўніку рус. мовы ў 1847 г. Мяркуюць, што ў рус. мове ўзнікла фармацыя ад слова кочерга пры дапамозе суфікса ‑ар — *кочергар. Гэта ўтварэнне не захавалася і хутка (дысіміляцыяй) трансфармавалася ў кочегар. Гл. Фасмер, 2, 357; Гараеў, Доп. I, 21. Але дзіўна, што «стадыя» кочергар так хутка знікла, не пакінуўшы рэальных слядоў. Трэба дапусціць досыць доўгае існаванне слова ў вуснай форме.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стрымгало́ў ‘вельмі хутка, імкліва’ (ТСБМ), ‘потырч’ (Некр. і Байк.), стромгало́ў ‘тс’ (Скарбы), стромголо́ў ‘тс’ (ТС), стрымя́ галаву́ ‘тс’ (Нас.). Укр.стрімголо́в ‘хутка; уніз галавою’, рус.стремглав (з ц.-слав.), ц.-слав.стрьмглавъ, стрьмоглавъ, серб.-харв.stȑmoglav ‘кулём, уніз галавой’, славен.strmoglav ‘тс’, макед.стрмоглаво ‘ўніз галавой, імкліва’, ст.-слав.стрьмоглавь ‘уніз, упярод галавой’. Да стромы і галава; рэканструкцыя першаснай формы няпэўная: прыслоўе *strьmo + *golvь (В. скл. адз. л.) або *strьmьgolvь, дзе *strьmь — імператыў ад дзеяслова *strьmiti, гл. страміць (Новое в рус. этим., 223). Гл. таксама Фасмер, 3, 775; ЕСУМ, 5, 445–446. Параўн. строматыч (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
buck1[bʌk]n.
1.infml бакс (амерыканскі або аўстралійскі долар);
big bucks вялі́кія гро́шы
2. саме́ц (аленя, зайца, труса)
♦
make a fast/quick buckinfml, derog.ху́тка разбагаце́ць; накапі́ць ба́ксы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
railroad
[ˈreɪlroʊd]1.
n.
чыгу́нка f.
2.
v.
1) пасыла́ць або́ пераво́зіць чыгу́нкай
2) informal право́дзіць пасьпе́шным пара́дкам; прапі́хваць спра́ву ху́тка і абы́ як
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
перады́х, ‑у, м.
Разм. Тое, што і перадышка. Аднак тут у гаворку ўступаецца Чарнушка. — Дай ты чалавеку перадых.Мележ.Потым Цапка нешта нібы скаланула, ён загаварыў хутка, амаль без перадыху.Сачанка.[Дождж] усё лета хвошча без перадыху.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перазнаёміцца, ‑млюся, ‑мішся, ‑міцца; зак.
Пазнаёміцца з усімі, многімі або паміж сабою. Расказваючы аб дарожных прыгодах, таўстун звяртаўся то да аднаго, то да другога пасажыра, і неяк само так выйшла, што ў купэ ўсе хутка перазнаёміліся.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прашмыгну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Хутка і непрыкметна прайсці. Марк падышоў непрыкметна. Ценем прашмыгнуў міма акна, спыніўся ў сенцах, прыслухаўся.Васілеўская.Каля дзвярэй тоўпіліся дзеці, цікуючы, каб як прашмыгнуць у клуб за спінамі дарослых.Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упы́рхнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Пырхаючы, уляцець куды‑н. (пра птушак, матылёў). Раптам.. [на балкончык] упырхнула маленькая птушачка з чорнай галоўкай.Даніленка.//перан.Хутка і лёгка ўвайсці, убегчы куды‑н. [Гумоўскі] не паспеў і агледзецца, як.. [Адэля] упырхнула ў хату.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыкільга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Ісці, кульгаючы, прыпадаючы на адну нагу. Лёнік ужо не бяжыць і не ідзе, а чыкільгае, час ад часу неяк смешна падскокваючы.Марціновіч.Прыпадаючы на левую нагу, .. [Язэп] чыкільгаў хутка, як толькі мог.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
soon[su:n]adv.
1.ху́тка, ско́ра, неўзаба́ве; ра́на;
how soon? калі́ ? як ху́тка?;
as soon as possible як мага́ хутчэ́й;
no sooner than як то́лькі, ледзь
2. ахво́тна;
I’d sooner die than marry you! Хутчэй памру, чым выйду за цябе замуж!;
I’d sooner stay here. Я лепш застануся тут.
♦
no sooner said than done ска́зана – зро́блена;
sooner or later ра́на ці по́зна;
the sooner, the better чым ране́й, тым лепш
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)