пераро́стак, ‑тка, м.
Падростак, які старэй па сваіх гадах, чым патрэбна для чаго‑н. Вучань-пераростак. □ Пасля вызвалення .. [Пётр] палічыў сябе пераросткам і адмовіўся пайсці ў пяты клас. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́рсткасць, ‑і, ж.
Разм. Уласцівасць порсткага. Праз некалькі дзён зноў завылі ваўкі, зноў пажвавеў мой Шарык, бо пасля першага наведвання сваіх засумаваў быў трохі, страціў ранейшую порсткасць. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыла́дак, ‑дка, м.
Разм. Тое, што і прыбор (у 1 знач.). Пасля абеду бацька пачаў разбіраць свой рэчавы мяшок. Выцягнуў прыладак для галення: брытву, асялок і памазок. Сяркоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
та́ймер, ‑а, м.
Прыбор, які пасля сканчэння зададзенага прамежку часу аўтаматычна ўключае (выключае) машыну, апарат, устройства вытворчага ці бытавога прызначэння або сігналізуе аб наступленні моманту іх уключэння (выключэння).
[Англ. timer.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уза..., прыстаўка (гл. уз...).
Ужываецца замест «уз...»: 1) перад збегам зычных, напрыклад: узабрацца, узарвацца, узаткнуць; 2) перад зычнымі, пасля якіх пішацца мяккі знак або апостраф, напрыклад: узалью, узаб’ю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фле́гма, ‑ы, ж.
1. Уст. Слізь, макрота.
2. Незвычайны спакой, абыякавасць да ўсяго.
3. Разм. Флегматычны чалавек.
4. Спец. Густая маса, якая застаецца пасля фракцыйнай перагонкі вадкай сумесі.
[Ад грэч. phlegma — вадкасць, макрота.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
футля́рчык, ‑а, м.
Памянш.-ласк. да футляр; невялічкі футляр. Красналюдкі дасталі з футлярчыкаў скрыпкі, спакойна, урачыста памаўчалі, пасля ўсе разам азірнуліся на Алежку і кранулі смычкамі струны. Вышынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шакала́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Разм. Плітка шакаладу. Пасля сказала [дзяўчынка]: — А мне баба Каця прыносіла, як ехала да Генькі, вафлі і дзве шакаладкі. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бычовны́к ’бераг (канавы, сажалкі і інш.)’ (Клім.). Відавочна, палеская форма (з фанетычным развіццём *ě > ы пасля губных) слова бічаўні́к ’бераг, берагавая паласа’ (Яшкін), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сарачы́ны ’саракавы дзень пасля чыёй-небудзь смерці’ (ТСБМ, Шат., Ян., Мат. Гом.). Рус. сорочи́ны, укр. сорокови́ни, сорочи́ни ’тс’. Ад со́рак (гл.) (Фасмер, 3, 724).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)