палу́кашак, ‑шка, м.

1. Тое, што і палукаш. Бацька яшчэ на досвітку ўстаў, доўга ладзіў воз, паклаў палукашак, укінуў саломы, заслаў посцілкаю. Гурскі.

2. Палавіна палукаша (задняя або пярэдняя частка). Сівы конь у аглоблях паволі хрупаў канюшыну з пярэдняга палукашка. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папаганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.

Разм. Ганяць доўга, неаднаразова. [Старшыня:] — Ну і папаганяў я самагоншчыкаў — ног пад сабою не чую. «Вожык». [Кастусь] рэчку ведае на сто вёрст у адзін і ў другі бок. Ды і плытоў папаганяў — дай божа. Б. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папагрэ́ць, ‑грэю, ‑грэеш, ‑грэе; зак., каго-што і без дап.

Разм. Грэць доўга, неаднаразова; грэць многа каго‑, чаго‑н. — Не трэба зваць .. [фельчара], казаў, бывала, .. дзед. — Палажыце лепш цёплую цагліну, каб папагрэла ў бок, тады ўсё пройдзе, як рукой здыме. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папакра́сці, ‑краду, ‑крадзеш, ‑крадзе; пр. папакраў, ‑крала; зак., каго-што і чаго.

Разм. Красці доўга, неаднаразова; пакрасці многа каго‑, чаго‑н. — А ты не прывучай свайго хлопца да зладзейства. — Што ён у цябе ўкраў? — Мала ён у мяне яблыкаў папакраў? Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скамяне́ласць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць і якасць скамянелага. Зандлер чакаў з пагрозлівай скамянеласцю на.. твары, доўга марудзіць не выпадала, і хлопец апусціўся ля яго ног. Быкаў.

2. Выкапнёвыя рэшткі арганізмаў — скамянелая жывёліна, расліна або якая‑н. частка іх. Знайсці скамянеласць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усхлі́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Сутаргава ўдыхаць паветра пры плачы. [Іза] уткнулася тварам у падушку, сціснула зубамі навалачку разам з насыпкай і доўга ўсхліпвала. Пальчэўскі. Хлапец яшчэ плакаў слабенькія ахрыплым галаском, а дзяўчо толькі ўсхліпвала зрэдку ды трэслася ўсім целам. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ду́мать несов., в разн. знач. ду́маць;

◊

и ду́мать не смей на́ват і не ду́май;

и ду́мать не́чего і ду́маць няма́ чаго́;

не до́лго ду́мая не до́ўга ду́маючы;

мно́го о себе́ ду́мать шмат аб сабе́ (пра сябе́) ду́маць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Malum vas non frangitur

Дрэнная пасудзіна не б’ецца.

Плохой сосуд не разбивается.

бел. Скрыпучае права не ломіцца/доўга жыве. Пахілае дрэва вецер не ломіць. Пустая галава не сівее.

рус. Скрипучая берёза дольше стоит. Скрипучее дерево два века живёт. Дуплистое дерево скрипит, да стоит, а крепкое валится. Битая посуда два века живёт.

фр. Les pots fêlés sont ceux qui durent le plus (Треснувшие горшки держатся больше всего).

англ. A creaking gate hangs long on its hinges (Скрипящие ворота долго висят на петлях).

нем. Der Baum, der oft knarrt, bricht nicht leicht (Дерево, которое часто скрипит, ломается нелегко).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

ко́ратка нареч.

1. ко́ротко;

к. пастры́гчы — ко́ротко постри́чь;

2. ко́ротко; кра́тко; вкра́тце;

◊ к. і я́сна — ко́ротко и я́сно;

ці до́ўга, ці к. — до́лго ли, ко́ротко ли;

дзе к., там і рве́цца — посл. где то́нко, там и рвётся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вар’яце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. Траціць розум, даходзіць да псіхічнага расстройства.

2. перан. Бурна і хаатычна праяўляцца. Громы з перунамі вар’яцелі, зліваючыся ў адну суцэльную кананаду. Якімовіч. Вар’яцеў.. Сож. Шалела завіруха, Маланкі бліскалі, а дождж, А град сек доўга, глуха. Куляшоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)