Verbum

дэкара́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Жывапісная або архітэктурная выява месца і абставін сцэнічнага дзеяння.

Д. першага акта.

2. перан. Пра што-н. паказное, штучнае.

◊

Перамена дэкарацый — аб змяненні абставін, становішча спраў, агульнага выгляду чаго-н.

|| прым. дэкарацы́йны, -ая, -ае.

жада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., чаго, з інф. або са злуч. «каб».

1. Хацець што-н. здзейсніць, зрабіць, займець.

Жадаю бачыць сына.

2. каму-чаму і з інф. Выказваць якія-н. пажаданні, зычыць.

Жадаю вам здароўя.

|| зак. пажада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

накуса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Пра насякомых: пакусаць, нарабіць укусаў у многіх месцах.

Камары накусалі рукі.

2. чаго. Адкусваючы шчыпцамі, нарабіць кавалкаў (разм.).

Н. свінцу.

|| незак. наку́сваць, -аю, -аеш, -ае.

наме́сці, -мяту́, -мяце́ш, -мяце́; -мяцём, -мецяце́, -мяту́ць; намёў, -мяла́, -мяло́; намяці́; -ме́цены; зак., чаго.

1. Падмятаючы, сабраць у нейкай колькасці.

Н. кучу смецця.

2. Нанесці, надзьмуць ветрам (пра пыл, снег і пад.).

Н. гурбы снегу.

|| незак. намята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

напа́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Хуткае дзеянне, накіраванае на каго-, што-н. для захопу, грабяжу, забойства і пад.

Адбіць н. ворага.

2. Абвінавачанні, папрокі, з якімі выступаюць супраць каго-, чаго-н.

Яму давялося выслухаць напады крытыкаў.

насалі́ць, -салю́, -со́ліш, -со́ліць; -со́лены; зак.

1. чаго. Загатаваць пры дапамозе салення.

Н. грыбоў на зіму.

2. што. Тое, што і перасаліць.

3. перан., каму і без дап. Нашкодзіць каму-н., нарабіць непрыемнасцей (разм.).

Н. суседу.

|| незак. насо́льваць, -аю, -аеш, -ае.

насо́хнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; насо́х, -хла; зак.

1. Засыхаючы, прыстаць, прыліпнуць да чаго-н.

Насохла гразь на колах.

2. Засохнуць у вялікай колькасці (разм.).

Насохла дрэў у лесе.

3. Стаць надта сухім.

Трава насохла за дзень.

насу́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак.

1. Рухаючыся, наблізіцца да каго-, чаго-н.

Хмара насунулася.

2. перан. Надысці, наблізіцца (пра час, падзеі і пад.).

Ноч насунулася.

3. Ссунуўшыся, закрыць сабой што-н.

Хустка насунулася на лоб.

|| незак. насо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

нашы́ць, -шы́ю, -шы́еш, -шы́е; -шы́ты; зак.

1. што. Прышыць на што-н.

Н. кішэню.

2. чаго. Пашыць у якой-н. колькасці.

Н. сукенак.

|| незак. нашыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. нашы́ўка, -і, ДМ -шы́ўцы, мн. -і, -шы́вак, ж. (да 1 знач.).

пава́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., каго-што.

1. Вызначыць вагу, цяжар каго-, чаго-н.

П. мяхі з жытам.

П. сумку ў руцэ.

2. Узважыць усё, многае або ўсіх, многіх.

П. усю бульбу.

|| звар. пава́жыцца, -жуся, -жышся, -жыцца (да 1 знач.).