Verbum

мох, РДМ мо́ху і імху́, Т мо́хам і імхо́м, мн. імхі́, імхо́ў, м.

Споравая расліна без каранёў і кветак, якая сцелецца або расце прама ў вільготных мясцінах, на дрэвах, камянях.

|| прым. мо́хавы, -ая, -ае, махавы́, -а́я, -о́е, імхо́вы, -ая, -ае і імша́ны, -ая, -ае.

надзе́я, -і, мн. -і, -дзе́й, ж.

1. Чаканне чаго-н. добрага, упэўненасць у ажыццяўленні чаго-н.

Светлая н.

Страціць надзею.

2. Той, або тое, на каго, на што можна спадзявацца, апірацца.

Сын — уся мая н.

◊

Падаваць надзеі — выяўляць якія-н. задаткі, праяўляць здольнасці да чаго-н.

надлама́цца, -ламлю́ся, -ло́мішся, -ло́міцца; -лама́ўся, -ма́лася; -ламі́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Атрымаць трэшчыну, не пераламацца зусім.

Сук надламаўся.

2. перан. Страціць фізічныя або душэўныя сілы; аслабець.

Здароўе надламалася.

3. перан. Стаць іншым, змяніцца.

У іх узаемаадносінах нешта надламалася.

|| незак. надло́мвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

напя́ць, -пну́, -пне́ш, -пне́; -пнём, -пняце́, -пну́ць; напя́ў, -пя́ла; -пні́; -пя́ты; зак., што.

1. Нацягнуўшы, зрабіць тугім або туга замацаваць.

Н. лейцы.

Н. струны на скрыпцы.

2. Надзець што-н., нацягнуць (разм.).

Н. боты.

|| незак. напіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. напіна́нне, -я, н. (да 1 знач.).

падвярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вывіхнуцца, аказацца пашкоджаным (пра ногі, рукі).

Нага падвярнулася.

2. перан. Выпадкова сустрэцца, аказацца побач або выпасці, прыйсціся на чыю-н. долю (разм.).

Падвярнуўся знаёмы.

Падвярнуўся зручны момант.

|| незак. падваро́чвацца, -аецца (да 1 знач.).

падлаві́ць, -лаўлю́, -ло́віш, -ло́віць; -ло́ўлены; зак.

1. каго-што. Падпільнаваўшы, злавіць або знянацку застаць.

П. спадарожную машыну.

П. каго-н. на месцы злачынства.

2. перан., каго (што) на чым. Раптоўна спыніць увагу на чым-н. (сказаным, зробленым).

П. каго-н. на слове.

|| незак. падло́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.

падма́заць, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж; -ма́заны; зак.

1. што. Памазаць знізу або злёгку.

П. падшыпнікі.

П. скавараду.

2. перан., каго (што). Даць каму-н. хабар (разм.).

Не падмажаш — не паедзеш (прыказка).

|| незак. падма́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. падма́званне, -я, н. і падма́зка, -і, ДМ -зцы, ж.

пазамярза́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.

1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв). Пакрыцца лёдам, замерзнуць — пра ўсё, многае.

Рэкі пазамярзалі.

2. Загінуць ад холаду — пра ўсіх, многіх або моцна замерзнуць — пра ўсіх, многіх.

Вераб’і пазамярзалі на марозе.

пазаплыва́ць², 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.

1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.), чым і без дап. Заплысці, пакрыцца або напоўніцца чым-н. — пра ўсё, многае.

Шчыліны пазаплывалі смалой.

2. Распаўнець — пра ўсіх, многіх (разм.).

Твары пазаплывалі тлушчам.

прачаса́ць¹, -чашу́, -чэ́шаш, -чэ́ша; -чашы́; -часа́ны і -чэ́саны; зак., што.

1. Апрацаваць часаннем (валакно).

П. лён.

2. перан. Пільна агледзець, абследаваць або абстраляць (якую-н. прастору, участак).

Пяхота прачасала лес.

|| незак. прачэ́сваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прачэ́сванне, -я, н. і прачо́ска, -і, ДМ -чо́сцы, ж.