Verbum

апе́ка, -і, ДМ апе́цы, ж.

1. Нагляд за недзеяздольнымі асобамі (малалетнімі, хворымі і пад.), клопаты аб іх выхаванні, правах і пад.

Устанавіць апеку над малалетнімі.

2. зб. Установы або асобы, на якіх ускладзены такі нагляд.

3. Клопаты, утрыманне, нагляд, кантроль.

Бацькоўская а.

Выйсці з-пад апекі.

або́з, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Некалькі фурманак, падвод з людзьмі або грузам, якія едуць адна за другой.

Абозы з раненымі.

А. з фуражом.

2. Сукупнасць транспартных сродкаў спецыяльнага прызначэння.

Пажарны а.

◊

Плесціся ў абозе (разм.) — цягнуцца ў хвасце, адставаць ад усіх.

|| прым. або́зны, -ая, -ае.

абру́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Вузкі драўляны ці металічны вобад, які набіваецца на бочку, кадушку і пад. для змацавання клёпак.

2. Сагнутая ў кольца пласціна (або стрыжань, прут і пад.).

Гімнастычны а.

3. Упрыгожанне, якое надзяецца на галаву.

Залаты а.

|| прым. абру́чны, -ая, -ае.

ушы́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак., што.

1. у што. Прышыць, прымацаваць або зашыць унутр.

У. гузік.

2. Паменшыць памеры чаго-н., забраўшы лішняе ў швы.

У. сукенку ў таліі.

|| незак. ушыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. ушы́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. і ушыва́нне, -я, н.

фа́ктар, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у. Істотныя абставіны, прычына, рухаючая сіла якога-н. працэсу, што вызначае яго характар або асобныя рысы.

Ф. часу.

Трэба ўлічваць прыродныя фактары.

2. -а. Пасрэднік, камісіянер (уст.).

3. -а. Кіраўнік тэхнічнай часткі друкарні, распарадчык яе работамі (уст.).

фігура́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Танцоўшчык у групавых балетных выступленнях (уст.).

2. Тое, што і статыст (уст.).

3. Той, хто праходзіць у якасці абвінавачанага, падазраванага або сведкі па судовай справе.

Ф. крымінальнай справы.

|| ж. фігура́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

цёрн, -у, м.

Калючы куст або дрэва сямейства ружакветных, а таксама дробныя чорна-сінія, з шызым налётам плады гэтай расліны, якія маюць даўкі смак.

|| прым. цярно́вы, -ая, -ае.

Ц. куст.

◊

Цярновы вянок — сімвал мучэння, пакут (калючы цярновы вянок быў надзеты на Ісуса Хрыста перад распяццем на крыжы).

пліта́, -ы́, ДМ пліце́, мн. пліты і (з ліч. 2, 3, 4) пліты́, пліт, ж.

1. Плоскі прамавугольны кавалак металу, каменя або іншага матэрыялу.

Гранітная п.

2. Кухонная печ з канфоркамі.

Газавая п.

Кухонная п.

|| памянш. плі́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

са..., прыстаўка (гл. с...).

I. Выкарыстоўваецца пры ўтварэнні дзеясловаў замест прыстаўкі «с...»:

1) перад дзвюма і больш зычнымі, напр.: саткаць, сагрэць, саслаць, саставіць;

2) перад зычнай з наступным «ь» або апострафам, напр.: салью, саб’ю.

II. Выкарыстоўваецца для ўтварэння назоўнікаў і прыметнікаў якія абазначаюць сумеснасць дзеяння, напр., саўдзельнік.

самахо́дам, прысл.

1. Механічна (пра падачу разца або дэталі ў станках) (спец.).

2. 3 дапамогай уласнага рухавіка, без пабочнай цягі.

Камбайн ідзе с.

3. Рухаючыся сілай цячэння ракі (пра плыты, сплаўны лес).

Раней плыты маглі ісці с.

4. Уласнымі нагамі, пехатой (разм.).

Ён будзе дабірацца с.