За́саб ’разам’. Польск. zasób ’запас’, ’залежы мінералаў’, серб.-луж. zasobu ’хутка, адзін за адным’, серб.-харв. за́соб, за̀собице ’адзін за адным’. Ст.-рус. засобь ’зноў’, ’асобна’ (XVI ст.). Серб.-луж., серб.-харв., ст.-рус. > бел. словы ўказваюць на магчымасць яшчэ прасл. адвербіяльнага выразу za sobь, za sobǫ (параўн. o‑sobь > ст.-слав. особь, гл. асоба), што складаўся з прыназоўніка za (гл. за) і каранёвага *sob‑ (гл. сябе), прадстаўленага ў форме він. скл. ад формы назоўніка на *‑ĭ: sobь; першаснае значэнне захавана ў серб.-луж. серб.-харв.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
благаве́шчанне, ‑я, н.
Уст. Адно з веснавых хрысціянскіх свят. Адзін раз у год, на благавешчанне, прыязджаў сюды [у Цельшына] бацюшка з Малевіч. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бом, выкл.
Разм. Слова, якое перадае гук звону або падобны на яго. — Бом, бом, — на нізкай ноце біў адзін звон. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абсо́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да абсачыць. Яны [Коля і яго знаёмы] удвух памеркаваліся заняць месцы далёка адзін ад аднаго, каб шырэй абсочваць мясцовасць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абэ́рак, ‑рка, м.
Польскі народны танец, які выконваецца ў хуткім тэмпе. У польцы і абэрку.. [Ян Янавіч] таптаўся адзін, як вучоны мядзведзь. Брыль.
[Польск. oberek.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вятра́к, ветрака, м.
Ветраны млын. Па адзін і па другі бок вёскі стаялі ветракі, як страшыдлы, шырока раскінуўшы свае крылы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галу́біцца, ‑біцца; незак.
Нар.-паэт. Мілавацца, песціць, лашчыць адзін аднаго. [Міхась (да Адася і Надзі):] Ну, галубкі, досыць галубіцца вам! Прызнавайцеся, калі вяселле ваша гуляем? Козел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гідраву́зел, ‑зла, м.
Сукупнасць гідратэхнічных збудаванняў (канапы, шлюзы, плаціны, гідрастанцыі), размешчаных паблізу адзін аднаго і аб’яднаных умовамі сумеснай работы. Цымлянскі гідравузел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двухво́кіс, ‑у, м.
Хімічнае злучэнне, у якім адзін атам якога‑н. элемента злучан з двума атамамі кіслароду. Двухвокіс азоту. Двухвокіс серы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жыга́цца, ‑аецца; незак.
Разм.
1. Датыкаючыся, выклікаць востры боль; апякаць. Крапіва жыгаецца. // Балюча кусаць. Мухі жыгаюцца.
2. Апякаць адзін другога крапівой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)