тулярэмі́я, ‑і, ж.
Вострае інфекцыйнае захворванне жывёл і чалавека, якое прыводзіць да агульнага атручэння арганізма.
[Ад геагр. назвы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эргаты́зм, ‑у, м.
Спец. Атручванне жывёлы і чалавека зернем злакаў, мукой, зерневымі адходамі, пашкоджанымі спарыннёй.
[Ад фр. ergot — спарыння.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эсхатало́гія, ‑і, ж.
Кніжн. Сукупнасць рэлігійных уяўленняў пра канчатковы лёс свету і чалавека. Хрысціянская эсхаталогія.
[Ад грэч. éschatos — апошні і logos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
goner [ˈgɒnə] n. infml (пра чалавека) які́ знаходзіцца пры сме́рці або́ ў безнадзе́йным стано́вішчы;
I guess he’s a goner. Баюся, што яму канцы.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
mine2 [maɪn] n.
1. ша́хта, рудні́к;
coal mines ву́гальныя ша́хты
2. мі́на; фуга́с
♦
a mine of information крыні́ца інфарма́цыі (пра чалавека)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ані́кават ’дурнаваты, прыдуркаваты’ (Нас., Гарэц.). Магчыма, ад уласнага імя Ані́ка (параўн. Ані́ка‑во́ін пра чалавека, які выхваляецца, ад імя героя старажытнарускага падання, які, хвалячыся сваёю непераможнасцю, выклікае на паядынак Смерць і гіне ў баі з ёй (ССРЛЯ)). Грэч. ἀνίκητος ’непераможны’. Далейшае семантычнае развіццё ’хвалько, які гіне’ > ’прыдуркаваты’ цалкам магчыма; параўн. рус. дыял. ани́ка‑смотро́к — пра непрадбачлівага чалавека, ани́чка ’кплівая мянушка’ (СРНГ). Іншая магчымасць: сувязь з аніякі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руна ст.-бел. ’валасяное покрыва ў чалавека’: были ч(и)сты руна ее (Альтбаўэр), параўн. балг. дыял. ру́на, ру́ни ’густыя кучаравыя валасы на целе чалавека’. Роднаснае да руно 1 (гл.), параўн. ст.-інд. róman‑, lóman ’валасяное покрыва на целе’, што дае падставы для рэканструкцыі і.-е. *roumn‑ > прасл. *rumno (Мікала, Ursl. Gr., 1, 66; Фасмер, 3, 518; Махэк₂, 519; Бязлай, 3, 208; БЕР, 6, 345).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ла́йна (асудж.) ’тоўстая, здаровая жанчына’ (міёр., З нар. сл.), ла́йнік ’гультай, лайдак, хлус’ (Шат.), ’зняважлівае слова на сытага, тоўстага чалавека’ (КЭС, лаг.). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ню́хмарка экспр. ’нос’ (маладз., Сл. ЦРБ), параўн. рус. нюхмырить ’шморгаць носам’, нюхмыра ’пра чалавека, што шморгае носам’. Ад нюхаць з няяснай экспрэсіўнай суфіксацыяй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прасту́да ’ахаладжэнне арганізма чалавека’, ’хвароба ад ахаладжэння’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), прасту́дзенне ’прастуда’ (ТС). Рус. просту́да ’тс’. Аддзеяслоўны назоўнік ад прастудзіць(цца) < студзіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)