Таўпа́ ’натоўп, тлум’ (Нас., Ласт., Некр. і Байк., Бяльк., Федар. 4, Растарг.), талпа́ ’натоўп’ (Ян.), ст.-бел.толпа ’тс’ (канец XV ст., КГС). Параўн. укр.товпа́ ’тс’, рус.толпа́ ’тс’, стараж.-рус.тълпа ’тс’, чэш., славац.tlupa ’натоўп, тлум’ (з рускай, гл. Махэк₂, 646), балг.тълпа ’натоўп’, макед.толпа ’тс’. Прасл.*tъlpa або *tьlpa, аддзеяслоўны назоўнік ад tъlpiti (гл. тоўпіць), роднасны літ.talpà ’ёмістасць, аб’ём’, лат.talpa ’памяшканне’, ст.-інд.tálpuḥ ’ложа, сядзенне’, talpã ’тс’ (Фасмер, 4, 74; ЕСУМ, 5, 588).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перагаро́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Рмн. ‑дак; ж.
1. Тонкая сценка, якая дзеліць на часткі памяшканне, прастору, сховішча. Дашчаная перагародка раздзяляла кватэру на два досыць прасторныя пакойчыкі.Колас.
2.перан. Тое, што аддзяляе адно ад другога, з’яўляецца перашкодай паміж кім‑, чым‑н. [Наталля:] За яго стрыманасцю, мне здавалася, хаваецца вялікая душа.., якая раскрыецца толькі мне адной, калі між намі не будзе ніякіх перагародак.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бажні́ца, ‑ы, ж.
Уст.
1. Паліца з абразамі. [Заранік:] — Затое бачыў сям-там земляную падлогу, нары замест ложкаў, голыя, з пачарнелай бажніцай у левым куце, сцены.Хадкевіч.За дваццаць год ляжання за бажніцай у бацькоўскай хаце.. паперка гэта парудзела і сцерлася.Васілевіч.
2.Памяшканне для рэлігійных сходаў і малення. Бажніцы, капліцы ўсіх вераў і нацый, Як смецце на свеце, як тухлыя грубы, Змяце дыктатура раскованай працы.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ла́зня, ‑і, ж.
1. Спецыяльнае памяшканне, дзе мыюцца і парацца. Памыцца ў лазні. □ Старая хата была перанесена на лог і пераабсталявана пад лазню, у якой мылася ўся вёска.Хадкевіч.
2.Разм. Мыццё ў такім памяшканні. Змяніць бялізну пасля лазні.
3.перан.Разм. Наганяй, суровая вымова. [Верабейчык:] — Калі не ліквідуем недахопы ў правядзенні ўборкі і здачы хлеба дзяржаве — будзе нам усім лазня. Гарачанькая!Савіцкі.
•••
Даць (задаць) лазнюгл. даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
галубя́тня, ‑і; Рмн. ‑бяцень; ж.
Памяшканне для галубоў, якое робіцца на даху, у падстрэшшы і пад. Дом стаіць у цэнтры сяла на каменным падмурку, наверсе — прыгожая галубятня, пафарбаваная ў блакітны колер.Гамолка.//перан.Разм. Высокае месца (звычайна пра жыллё, размешчанае на самым высокім паверсе). Адно.. кепска: занадта высока і лесвічныя пралёты крутыя — пакуль Заранік падымецца на галубятню, як ён называе свой пакой, задыхваецца: сэрца...Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шве́йны, ‑ая, ‑ае.
Звязаны з шыццём адзення, бялізны і пад. Швейнае майстэрства. Швейная работа.// Прызначаны для шыцця. Многа [у магазіне] ўсялякай крамніны, швейных машын, веласіпедаў. Купляюць усё гэта жыхары Заполля.Бялевіч.//узнач.наз.шве́йная, ‑ай, ж. Майстэрня, фабрыка або памяшканне, дзе шыюць адзенне. — А Ніна дзе што робіць? Не выйшла замуж яшчэ? — Выйшла. У Мінску, на швейнай працуюць абое. Сына мае, мужам не нацешыцца.Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
швейца́рскі1, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Швейцарыі, швейцарцаў, які належыць, уласцівы ім. Швейцарская прырода. Швейцарская культура.// Такі, як у Швейцарыі; выраблены ў Швейцарыі. Швейцарскія каровы. Швейцарскі гадзіннік. Швейцарскі сыр.
швейца́рскі2, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да швейцара, належыць яму. Швейцарская служба. Швейцарская ліўрэя.
2.узнач.наз.швейца́рская, ‑ай, ж.Памяшканне, якое прымыкае да параднага пад’езда; вестыбюль. Увайсці ў швейцарскую.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
халадзі́льнікм.
1. Kühlhalle f -, -n, Kühlhaus n -es, -häuser, Kühlraum m -(e)s, -räume (памяшканне); Kühler m -s, -, Kühlschrank m -(e)s, -schränke (дамашні);
2.тэх. Kondensátor m -s, -tóren (кандэнсатарпаравоймашыны)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
падрыхтава́цьсов.
1.в разн. знач. подгото́вить;
п. памяшка́нне — подгото́вить (пригото́вить) помеще́ние;
п. уро́кі — подгото́вить (пригото́вить) уро́ки;
п. ру́капіс да набо́ру — подгото́вить (пригото́вить) ру́копись к набо́ру;
~ту́й яго́ да гэ́тага паведамле́ння — подгото́вь его́ к э́тому сообще́нию;
п. гле́бу — подгото́вить по́чву;
2. снаряди́ть;
п. экспеды́цыю — снаряди́ть экспеди́цию
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кры́пта
(гр. krypte = круты падземны ход, тайнік)
1) падземнае памяшканне са скляпеннямі ў старажытных грэкаў і рымлян;
2) капліца пад храмам для пачэсных пахаванняў у сярэдневяковай заходнееўрапейскай архітэктуры;
3) мед. паглыбленне ў паднябенных міндалінах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)