Verbum

дзесяцідзённы, ‑ая, ‑ае.

Працягласцю ў дзесяць дзён. У той вечар, калі загрукалі па чыгунцы вагоны пасля дзесяцідзённага перапынку, зайшла да Лабановіча Вольга Віктараўна. Колас. // Разлічаны, дастатковы на дзесяць дзён. Дзесяцідзённы запас вады.

дэрыва́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Адвод вады ад галоўнага рэчышча ракі ў бок па канапу.

2. Бакавое адхіленне снарадаў і куль наразной зброі пры палёце.

3. Стварэнне новых слоў ад слова-асновы.

[Ад лац. derivatio — адвядзенне, адхіленне.]

жо́рсткасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць жорсткага (у 1–5 знач.). Жорсткасць характару. Жорсткасць вады. □ Сядзіць рыбак і ловіць словы Аб панскай жорсткасць тупой. Колас.

2. Спец. Здольнасць супраціўляцца ўтварэнню дэфармацыі. Жорсткасць матэрыялаў.

мане́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

1. Паходная металічная пляшка з накрыўкай або біклажка для віна ці вады. // Накрыўка ад гэтай пляшкі ў выглядзе шклянкі.

2. Разм. Круглая бляшанка.

не́мы, ‑ая, ‑ае.

Дзікі, роспачны. Раптам крык, Немы крык, З лесу крык страсянуў цішыню. Куляшоў. Пачуўся гром выбуху, лёскат жалеза, усплёск вады і немы, роспачны голас чалавека... Дуброўскі.

•••

Немым голасам гл. голас.

пала́таць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Залатаць што‑н. у многіх месцах або ўсё, многае. Нагрэла [матка] вады, загадала .. [хлапчукам] памыцца. Адзежу іхнюю памыла, памагала. Арабей.

2. і без дап. Латаць некаторы час.

паперасыха́ць, ‑ае; зак.

Перасохнуць — пра ўсё, многае. Бялізна паперасыхала. □ Шафёр дастаў з багажніка брызентавае вядро, і салдаты пабеглі ў нізіну, спадзеючыся знайсці там ваду. Але вады нідзе не было — усё паперасыхала. Сабаленка.

паўнаво́дны, ‑ая, ‑ае.

Які мае высокі ўзровень вады (пра раку, возера і пад.). За скверам, далей, плыла паўнаводная Вілія. Арабей. Дзесяткі паўнаводных і глыбокіх рэк выцякалі з топкай лясной багны. В. Вольскі.

прыкле́нчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

Стаць на калені, укленчыць. Добра знайсці сцюдзёную крыніцу і прыкленчыць каля яе гаваркой вады. Брыль. [Лукаш] прыкленчыў, нахіліўся да агню, узяў вугольчык.. і палажыў яго ў люльку. Пальчэўскі.

халаджа́вы, ‑ая, ‑ае.

Які дае, нясе прахалоду. Напоены водарам дзікай красы, Паветрам азёр халаджавых, Былі тыя пушчы, балоты, лясы Як бы самастойнай дзяржавай. Глебка. Гладзь вады ўтаймаваная, ціхая, Халаджавай спакусаю дыхае. Дзяргай.