Verbum

зняць, зніму́, зні́меш, зні́ме; зняў, зняла́, -ло́; знімі́; зня́ты; зак.

1. каго-што. Дастаць, узяць, прыняць тое, што знаходзіцца зверху, на паверхні ці дзе-н. замацаванае.

З. паліто з вешалкі.

З. каструлю з агню.

З. вяршкі з малака.

З. ураджай (сабраць).

2. Пра апранутае адзенне: раздзяваючыся ці раздзяваючы каго-н., вызваліцца ад чаго-н.

З. шапку.

З. боты.

3. каго-што. Выдаліць, прымусіць пакінуць месца, пост.

З. ахову (адмяніць). З. варожага вартавога (забіць, звязаць).

4. што. Зрэзаць, ссячы.

З. галаву шабляй.

5. каго-што. Пазбавіць чаго-н., вызваліць ад чаго-н.

З. з работы.

З. з забеспячэння.

З. з уліку.

6. што. Спыніць дзеянне чаго-н., адмяніць, адмовіцца ад чаго-н.

З. сваю прапанову.

З. забарону.

З. судзімасць.

7. што. Выключыць, устараніць.

З. што-н. з абарачэння.

З. з продажу.

8. што. Устараніць, пераадолеўшы, вырашыўшы.

З. спрэчнае пытанне.

9. што. Дакладна аднавіць, скапіраваць, пераносячы на што-н.

З. мерку нагі.

З. копію з дакумента.

З. план мясцовасці.

10. каго-што. Адлюстраваць на фота- ці кінаплёнцы.

З. кінафільм.

11. што. Атрымаць шляхам апытання (спец.).

З. паказанні з каго-н.

12. што. Узяць у наймы.

З. пакой.

|| незак. зніма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і здыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. зня́цце, -я, н. (да 1 знач.; спец.) і зды́мка, -і, ДМ -мцы, ж. (да 9 і 10 знач.; спец.).

чуць¹, чу́ю, чу́еш, чу́е; чу́ты; незак.

1. каго-што. Успрымаць што-н. на слых, пры дапамозе органаў слыху.

Ч. птушыны спеў.

Ч. музыку.

2. без дап. Мець слых.

Ён дрэнна чуе.

3. аб кім-чым, пра каго-што і з дадан. Атрымліваць якія-н. звесткі, даведвацца.

Ці чулі навіну? Я чуў, што ў вас былі госці.

4. каго-што і з дадан. Успрымаць, пазнаваць шляхам адчування; адчуваць.

Птушкі чуюць пахаладанне.

Ты чуеш, што пахне дымам?

5. (са словам «сябе»). Мець пэўныя (фізічныя, псіхічныя) адчуванні; адчуваць.

Ён чуў сябе тут як дома.

6. у знач. пабочн. сл. чу́еш (чу́еце). Ужыв. для пацвярджэння сказанага, як настойлівае ўказанне, патрабаванне чаго-н. (разм.).

Толькі не спазніся, чуеш!

Прыязджай абавязкова, чуеш!

◊

Дух чуць чый (разм.) — адчуваць чыю-н. строгасць, баяцца каго-н.

І чуць не чуў (разм.) — поўны адказ ад чаго-н.

На свае (уласныя) вушы чуць, сваімі вушамі чуць — непасрэдна самому чуць што-н.

Не чуць душы ў кім (разм.) — вельмі моцна, бязмежна любіць каго-н.

Не чуць зямлі пад сабой (разм.) — адчуваць вялікую радасць, захапленне.

Не чуць ног пад сабой (разм.) — вельмі стаміцца ад бегу, доўгай хадзьбы і пад.

Чуць з трэціх вуснаў — чуць што-н. не непасрэдна, а праз каго-н.

Чуць краем вуха (разм.) — часткова, няпоўнасцю, няправільна чуць што-н.

|| зак. пачу́ць, -чу́ю, -чу́еш, чу́е; -чу́ты (да 1, 3 і 4 знач.).

падсадзі́ць, -аджу́, -а́дзіш, -а́дзіць; -а́джаны; зак.

1. каго (што). Памагчы каму-н. сесці, узабрацца куды-н.

П. хлопчыка на воз.

2. каго-што. Пасадзіць, змясціць побач, разам з кім-н.

П. дзяўчынку да сябровак.

П. пчол у вулей.

3. каго (што). Узяць у якасці спадарожніка (у машыну, на калёсы і пад.).

4. што і чаго. Дадаткова пасадзіць (пра расліны).

П. буракоў.

5. што. Прырасціць, прыжывіць (спец.).

П. скуру.

|| незак. падса́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. падса́джванне, -я, н. (да 1—4 знач.), падса́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 2, 4 і 5 знач.) і падса́д, -у, М -дзе, м. (да 4 знач.).

|| прым. падса́дны, -ая, -ае (да 4 знач.).

Падсадныя дрэвы.

пазбіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што. Збіць, прымусіць адваліцца ўсё, многае.

П. яблыкі.

2. каго-што. Паваліць, прымусіць упасці ўсіх, многіх; падстрэліўшы, прымусіць упасці ўсё, многае або ўсіх, многіх.

П. людзей з ног.

П. качак.

3. каго-што. Рэзкім рухам зрушыць з пэўнага месца, адцясніць адкуль-н. усё, многае або ўсіх, многіх; збіць з дарогі, з правільнага напрамку ўсіх, многіх.

П. прыцэлы ў кулямётаў.

П. людзей з курсу.

4. каго. Моцна пабіць, знявечыць пабоямі ўсіх, многіх.

5. што. Сапсаваць ударамі, зрабіць нягодным усё, многае; абадраць скуру, кару і пад. ў многіх месцах.

П. капыты.

П. калені.

6. што. Збіваючы, прымацаваць адно да другога ўсё, многае.

П. скрынкі цвікамі.