дысіпа́цыя

(лац. dissipatio)

1) пераход часткі энергіі ўпарадкаванага руху ў энергію неўпарадкаванага руху;

2) паступовае рассейванне атмасферы Зямлі і іншых планет у касмічную прастору.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дзяле́нне ср., в разн. знач. деле́ние; (на члены — ещё) члене́ние;

дз. на ча́сткі — деле́ние (члене́ние) на ча́сти;

зрабі́ць дз. трохчле́на на двухчле́н — произвести́ деле́ние трёхчле́на на двучле́н;

асно́ва ~ння — основа́ние деле́ния;

дз. кле́ткі — деле́ние кле́тки;

нане́сці ~нні — нанести́ деле́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Нашы́шкацца ’налезці, набіцца’ (Сл. ПЗБ, карэл., Нар. словатв.). Відаць, экспрэсіўны варыянт да нашыцца ’налезці, набіцца’ (ТС), ад шыцца ’лезці, тачыцца’ (гл.), утвораны шляхам рэдуплікацыі каранёвай часткі слова і /с‑суфіксацыі, параўн. чэш. šiškati і šišati ’стрыгчы’ (Махэк₂, 610), рус. нашишкаться і натикаться ’нагаварыцца, нашаптацца’, славен. našeš‑ kati ’пабіць, адлупцаваць’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скрэнт ‘дэталь пярэдняй часткі воза ў выглядзе бруска, у якую устаўляюцца ручкі’ (Скарбы). З польск. skręt ‘паварот, выгін’, параўн. запазычанае скрэнт ‘круты паварот’ (шальч., Сл. ПЗБ), шляхам семантычнага пераносу ‘дзеянне, вынік дзеяння’ → ‘прылада, пры дапамозе якой ажыццяўляецца дзеянне’. Параўн. укр. дыял. скрент ‘перадок воза’ таго ж паходжання (ЕСУМ, 5, 285).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Суна́дзкі ’вяровачкі для падвешвання нітоў’ (калінк., Сл. ПЗБ), су́назкі ’дзве планкі, як часткі набілак, са шпарамі, у якія ўстаўляюцца бёрда’ (Янк. 1), су́назка ’кій, які ўсаджваецца ў “вушы” кубла’ (мазыр., ГЧ). Слова таго ж кораня, што і снадзь (гл.), да прасл. *snaditi ’злучаць, змацоўваць’; магчыма, ад незахаванага *сунадзіць з суф. ‑к‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пано́

(фр. panneau)

1) аздобленая арнаментам частка сцяны або столі з малюнкам або скульптурнай выявай;

2) мазаічная, ляпная або іншая кампазіцыя, прызначаная для запаўнення такой часткі сцяны або столі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

дзіра́вы, ‑ая, ‑ае.

З дзіркай (дзіркамі). Дзіравае вядро. Дзіравая лодка. □ Галубы ў старым, дзіравым кошыку, падвязаным пад лацінай, выседзелі галубянят. Брыль. // Зношаны да дзірак, парваны (пра адзенне, яго часткі). Дзіравая кашуля. □ Дзіравую кішэню ніколі не напоўніш. Прыказка.

•••

Дзіравая барада гл. барада.

Дзіравая галава гл. галава.

Дзіравая памяць гл. памяць.

Дзіравыя рукі гл. рука.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запасны́, ‑ая, ‑ое.

1. Зроблены, пакінуты на ўсякі выпадак; які маецца ў якасці запасу. Запасны выхад. Запасны ключ. Запасныя часткі. Запасны ігрок.

2. Які мае адносіны да запасу (у 5 знач.). Запасны полк. // у знач. наз. запасны́, ‑ога, м. Ваеннаабавязаны запасу; запаснік. Павалілі [па мабілізацыі] грамадою запасныя, трымаючы кірунак на бліжэйшыя чыгуначныя станцыі. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паясні́ца, ‑ы, ж.

1. Частка спіны крыху ніжэй пояса, таліі. Да абеду накапалі пяць скрынь [бульбы]. Ныла паясніца, спіна. Навуменка.

2. Паласа тканіны, якая прышываецца да верхняй часткі спадніцы, штаноў. Збянтэжаны Міхалка тузануў угару за паясніцу штаны і павярнуўся .. выйсці. Чорны. Рыгор таксама намачаўся [мачанкі]. Добра такі намачаўся, аж паясніца ўелася ў жывот. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АПЛО́МБ (франц. aplomb літар. раўнавага) у харэаграфіі, упэўненая, свабодная манера выканання; уменне захоўваць у раўнавазе ўсе часткі цела. Тэрмін «апломб» ідзе ад прыёмаў віртуознай тэхнікі танца 18 ст. — «рабіць апломб» значыла заставацца ў раўнавазе на паўпальцах некалькі тактаў; у 1-й трэці 19 ст. — устойлівасць на кончыках пальцаў.

т. 1, с. 428

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)