ця́жанька, прысл.

1. Вельмі цяжка. Цяжанька несці. □ Цяжка, цяжанька ўздыхнула Бедная жанчына. Колас.

2. безас. у знач. вык. Пра дрэнны фізічны стан, пачуцці болю, стомы і пад. [Марыля:] Ах, як жа цяжанька! Падай мне вады, Данілка. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эдэльве́йс, ‑у і ‑а, м.

1. ‑у. Горная травяністая расліна сямейства складанакветных, суквецце якой падобна на белую зорку.

2. ‑а. Кветка гэтай расліны. Марта падала мне кветачку з далікатнымі белымі пялёсткамі — высакагорны альпійскі рамонак-эдэльвейс. Даніленка.

[Ням. Edelweiß.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Наў 1 прыназ. ’у’: наў прымы ідзе (смарг., Сл. ПЗБ). Са спалучэння прыназоўнікаў на і ў, аб’яднаных значэннем мэты: на + у + прымы. Магчымы ўплыў прыстаўкі наў-.

Наў 2 ’навіна, новы ўраджай’: Пазычця мне гарнцы два круп да наві (Бяльк.). Да новы; незвычайны вакалізм можа тлумачыцца ўплывам акання ў ненаціскных складах (да наві?). Найбольш верагодна, што гэта — позняе ўтварэнне ад навіна ’новы ўраджай’ шляхам адсячэння ‑ін‑а, успрынятага як суфікс адзінкавасці, што вельмі пашыраны на Мсціслаўшчыне, параўн. сахыріна ’адна асобная частачка ў са́хары (цукры)’, салі́на ’адна асобная частачка ў солі’ (З нар. сл., 131); у такім выпадку наў выступае як паралельнае ўтварэнне да рэчыўных назоўнікаў сахар, соль і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

расчёт м.

1. в разн. знач. разлі́к, -ку м.;

хозя́йственный расчёт гаспада́рчы разлі́к;

за нали́чный расчёт за ная́ўны разлі́к;

взять расчёт узяць разлі́к;

у меня́ с ним бу́дет осо́бый расчёт у мяне́ з ім бу́дзе асо́бны разлі́к;

я сказа́л э́то с расчётом я сказа́ў гэ́та з разлі́кам (наўмы́сна);

жить с расчётом жыць ашча́дна;

пулемётный расчёт воен. кулямётны разлі́к;

расчёт парово́го котла́ техн. разлі́к параво́га катла́;

2. (предположение) разлі́к, -ку м., меркава́нне, -ння ср.;

по мои́м расчётам он до́лжен ско́ро прие́хать па маі́х разлі́ках (меркава́ннях) ён паві́нен ху́тка прые́хаць;

3. (выгода) вы́гада, -ды ж.; (смысл) сэнс, род. сэ́нсу м.;

мне нет расчёта е́хать туда́ мне няма́ сэ́нсу е́хаць туды́;

а како́й мне расчёт э́то де́лать а яка́я мне вы́гада гэ́та рабі́ць;

◊

взять в расчёт прыня́ць пад ува́гу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

tempt [tempt] v.

1. (into) спакуша́ць;

The devil tempted him. Яго падбіў д’ябал.

2. ва́біць; на́дзіць;

I was tempted to leave. Мне карцела сысці.

♦

tempt fate/providence выпрабо́ўваць лёс; шука́ць бяды́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

trace​1 [treɪs] n.

1. след;

without trace бяссле́дна;

lose trace of smb. згубі́ць су́вязь з кім-н.

2. невялі́кая ко́лькасць;

Give me a trace more salt. Дай мне яшчэ крыху солі.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

зме́на ж.

1. в разн. знач. сме́на; (комплект белья и т.п. — ещё) переме́на;

з. ва́рты — сме́на карау́ла;

рабо́чая з. — рабо́чая сме́на;

мо́ладзь — на́ша з. — молодёжь — на́ша сме́на;

брат прыйшо́ў на ~ну мне — брат пришёл на сме́ну мне;

з. бялі́зны — сме́на (переме́на) белья́;

2. измене́ние ср., переме́на;

рэ́зкая з. надво́р’я — ре́зкое измене́ние (переме́на) пого́ды;

○ з. дэкара́цый — переме́на декора́ций;

з. вех — сме́на вех

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

го́рка I сущ., ж.

1. (уменьш. к гара́) го́рка;

2. (этажерка) го́рка;

3. ж.-д. го́рка

го́рка II нареч.

1. го́рько;

2. го́рько, го́рестно;

1, 2 см. го́ркі;

3. в знач. безл. сказ. го́рько;

у ро́це г. — во рту го́рько;

мне было́ г. і кры́ўдна — мне бы́ло го́рько и оби́дно;

4. в знач. межд., разг. го́рько!;

г.! — крыча́лі малады́м — го́рько! — крича́ли молоды́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

даво́лі нареч.

1. с прил. или нареч. дово́льно;

д. вялі́кі — дово́льно большо́й;

д. прыго́жа — дово́льно краси́во;

2. в знач. безл. сказ. дово́льно, доста́точно, хва́тит;

гэ́тага мне д. — э́того мне дово́льно (доста́точно, хва́тит);

3. безл. с инф. или с род. п. (в знач. приказания) дово́льно; доста́точно; хва́тит;

д. дурэ́ць! — дово́льно (хва́тит) шали́ть!;

д. слоў! — дово́льно (доста́точно, хва́тит) слов!;

д.! змо́ўкні! — дово́льно (доста́точно, хва́тит)! замолчи́!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

даста́цца сов.

1. (прийтись на чью-л. долю) доста́ться, вы́пасть; перепа́сть;

ха́та даста́лася яму́ пасля́ ба́цькі — дом доста́лся ему́ по́сле отца́;

на на́шу до́лю даста́лася нялёгкая пра́ца — на на́шу до́лю вы́пала нелёгкая рабо́та;

тут то́е-сёе і мне дастане́цца — здесь ко́е-что и мне перепадёт;

2. безл., разг. (о наказании, неприятностях) доста́ться;

◊ дастало́ся на арэ́хі — (каму) доста́лось на оре́хи (кому)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)