Verbum

лядо́ўня, -і, мн. -і, -о́вень і -яў, ж.

Склеп з лёдам для захоўвання прадуктаў.

ляжа́к, лежака́, мн. лежакі́; лежако́ў, м.

1. Месца для ляжання.

2. Ніжняе апорнае ляжачае бервяно зруба.

3. Гарызантальная частка дымахода, якая вядзе ад печы да коміна.

Л. дыміць.

ляжа́лы, -ая, -ае.

1. Нясвежы, даўні.

Л. тавар.

Ляжалая мука.

2. Які пэўны час знаходзіўся ў стане вылежвання, вылежалы.

Л. лён.

ляжа́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Шырокі выступ печы, грубкі для ляжання.

2. Месца, прыстасаванае для ляжання.

|| прым. ляжа́начны, -ая, -ае (да 1 знач.) і ляжа́нкавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

ляжа́цца, -жы́цца; безас., незак., каму, звычайна з адмоўем (разм.).

Пра наяўнасць жадання ці магчымасці ляжаць.

Нешта яму не ляжыцца.

ляжа́ць, -жу́, -жы́ш, -жы́ць; -жы́м, лежыце́, -жа́ць; -жы́; незак.

1. Знаходзіцца на чым-н. у гарызантальным становішчы.

Л. на зямлі.

2. Быць хворым, знаходзіцца ў пасцелі.

Л. у непрытомнасці.

3. Аб прадметах: знаходзіцца на паверхні ў нерухомым стане (бакавой часткай, гарызантальна).

Кнігі ляжаць на стале.

4. Знаходзіцца, быць, захоўвацца, змяшчацца.

Грошы ляжаць у кішэні.

5. Размяшчацца дзе-н., мець напрамак куды-н.

Наўкола ляжаць зялёныя палі.

Шлях ляжыць на ўсход.

6. перан. Быць чыім-н. абавязкам.

На бацьку ляжаць усе клопаты пра сям’ю.

◊

Душа (сэрца) не ляжыць да каго-чаго (разм.) — няма цікавасці, прыхільнасці да каго-, чаго-н.

Лежма ляжаць (разм.) — доўга ляжаць.

Ляжаць аблогай — пра няворанае, удзірванелае поле.

Ляжаць пад сукном (разм.) — заставацца без разгляду, без рэагавання (пра заявы, скаргі).

|| наз. ляжа́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і ле́жня, -і, ж. (да 1 і 2 знач.; разм.).

ля́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж. (разм.).

Сцягно, мускульнае пакрыццё сцегнавой косці.

|| прым. ля́жачны, -ая, -ае.

ляжнё́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -нёвак, ж. (спец.).

Дарога з насланага бярвення.

|| прым. ляжнёвачны, -ая, -ае.

лязо́, -а́, мн. лёзы і (з ліч. 2, 3, 4) лязы́, лёзаў, н.

1. Востры край рэжучай ці сякучай прылады.

Л. сякеры, брытвы.

2. Тонкая стальная пласцінка для брыцця з двума завостранымі краямі.

|| прым. лязо́вы, -ая, -ае.

ляйца́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго.

Прывязваць лейцы да аброці пры запраганні каня.

|| наз. ляйца́нне, -я, н.