rühren

1.

vt

1) ру́хаць, варушы́ць, кра́таць, дакрана́цца;

kéinen Fínger ~ перан. не крану́ць на́ват па́льцам

2) мяша́ць, паме́шваць

3) расчу́ліць, разжа́ліць;

j-n zu Tränen ~ расчу́ліць каго́-н. да слёз

4): die Trómmel ~ біць у бараба́н;

ihn hat der Schlag gerührt у яго́ ўдар, яго́ разбі́ў пара́ліч

2. vi (an a) дакрана́цца, датыка́цца (да чаго-н.)

3. ~, sich ру́хацца, варушы́цца;

es rührt sich nichts нішто́ не кране́цца, усё ці́ха;

sie rührt sich den gánzen Tag яна́ ўвесь дзень у кло́паце

2) вайск. стая́ць во́льна;

rührt euch! во́льна! (каманда)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

fáhren

*

1.

vi (s)

1) е́хаць, е́здзіць; плы́сці, ката́цца

aufs Land ~ — пае́хаць за го́рад [у вёску]

Boot [Rad, Schlítten] ~ — ката́цца на ло́дцы [веласіпе́дзе, са́нках]

2)

das Mésser fuhr ihm aus der Hand — нож вы́паў у яго́ з рукі́

in die Tásche ~ — пале́зці ў кішэ́ню

j-m in die Háare ~ — учапі́цца каму́-н. у валасы́

◊ was ist in ihn gefáhren? — разм. яка́я му́ха яго́ ўкусі́ла?

~ lássen* — vt разм. адмаўля́цца (ад чаго-н.), пакіда́ць (што-н.), упуска́ць (што-н.)

éinen Gedánken ~ lássen* — адмо́віцца ад ду́мкі [наме́ру]

2.

vt ве́сці, вадзі́ць, кірава́ць

(ein) Áuto ~ — кірава́ць аўтамабі́лем

wélchen Brénnstoff ~ Sie? — на які́м па́ліве Вы е́здзіце?

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

пасі́ў

(лац. passivus = нядзейны)

1) менш ініцыятыўная, менш дзейная частка калектыву;

2) частка бухгалтарскага балансу, у якой у грашовым выражэнні паказаны крыніцы фарміравання і мэтавае прызначэнне гаспадарчых сродкаў прадпрыемства, яго даўгі і абавязацельствы (проціл. актыў 2);

3) перавышэнне грашовых расходаў краіны над яе замежнымі даходамі (проціл. актыў 3);

4) перан. тое, што складае адмоўны бок якой-н. з’явы, справы;

5) лінгв. залежны стан.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

хара́ктар м

1. Charákter [kɑ-] m -s, -tére; Wésen n -s (нораў);

дрэ́нны хара́ктар ein schléchter Charákter;

ця́жкі хара́ктар schwíeriger Charákter;

мець цвёрды хара́ктар charákterfest sein;

чалаве́к з хара́ктарам ein Mensch von [mit] Charákter; ein charáktervoller Mensch;

2. (якасць) Éigenart f -, -en, Charákter [kɑ-] m -s, -tére; Bescháffenheit f - (структура, стан);

хара́ктар мясцо́васці die Éigenart [der Charákter] des Geländes;

◊ вы́трымаць хара́ктар Charákter(festigkeit) zéigen;

гэ́та не ў яго́ хара́ктары das liegt nicht in séinem Charákter

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кало́дка ж

1. Léisten m -s, - (шавецкая); Schúhspanner m -s, - (што ўстаўляюць у абутак, каб захаваць яго форму);

2. тэх (у тармазной прыладзе) Brémsklotz m -es, -klötze, Hémmschuh m -(e)s, -e;

тармазна́я кало́дка аўта Brémsbacke f -, -n;

3. (ордэна) Órdensspange f -, -n;

4.:

кало́дкі мн гіст (для вязняў) Block m -(e)s, Blöcke, Fúßblock m;

набі́ць каму́-н кало́дкі на но́гі j-n an éinen Block schlíeßen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

а​I злучн

1. супаст und, áber, jedóch, sóndern (пасля запярэчвання), dagégen; áber doch, alléin, trotzdém;

у яго́ здаро́ўе ў пара́дку, а як ма́ешся ты? er ist gesúnd, und wie geht es dir?;

я чака́ю цябе́ за́ўтра, а не пасляза́ўтра ich hóffe, dass du nicht übermorgen, sóndern mórgen kommst;

2. далуч und (dann), dann áber;

а таму́ álso, fólglich;

а такса́ма sowíe;

◊ а ме наві́та und zwar, nämlich;

а зрэ́шты übrigens

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ссу́нуць

1. rücken vt, schíeben* vt; úmstellen vt, úmrücken vt, úmschieben* vt (перамясціць); ábrücken vt, ábschieben* vt (пасунуць);

ссу́н з ме́сца vom Platz rücken, von der Stélle bríngen*;

яго́ з ме́сца не ссу́неш man kriegt ihn nicht von der Stélle;

2. (наблізіць адзін да аднаго) zusámmenrücken vt, zusámmenschieben* vt;

ссу́нуць бро́вы die Bráuen zusámmenziehen*;

3. (зграбаючы, сабраць у адно месца) zusámmenscharren vt, zusámmenschaufeln vt (рыдлёўкай); zusámmenharken vt, zusámmenrechen vt (граблямі)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ВАЗО́К,

лёгкія выязныя сані ў беларусаў і інш. слав. народаў. Вядомы са стараж. часоў. Знешні выгляд і форма вазка залежалі ад заможнасці і сац. прыналежнасці іх уладальнікаў. Утульны, дэкаратыўна аздоблены кузаў меў звычайна козлы для вазніцы, яго абшывалі лубам або тонкімі дошкамі, у заможнай шляхты абівалі знутры сукном, высцілалі футрам, часам вазок быў з закрытым ці паўзакрытым верхам. Сяляне нярэдка замест вазка выкарыстоўвалі развалкі, паверх якіх у задняй частцы мацавалі трохбаковую рашотчатую спінку («драбінку») або плецены паўкош. У сельскай мясцовасці карыстаюцца і ў наш час.

В.С.Цітоў.

т. 3, с. 449

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАЛЕНТЫ́НА

(Valentino) Рудольф [сапр. Гульельмі ды Валентына (Guqlielmi di Valentino) Радольфа; 6.5.1895, Кастэланета, каля г. Таранта, Італія — 23.8.1926], амерыканскі акцёр. У ЗША з 1913. У кіно з 1918. Здымаўся ў нямых фільмах 1920-х г. («Чатыры коннікі Апакаліпсіса», «Шэйх», «Кроў і пясок», «Сын шэйха», «Кобра» і інш.),

дзе стварыў вобраз экзатычнага «лацінскага палюбоўніка», ракавога спакусніка, рамантычнага шукальніка прыгод, што прынесла яму сусветную вядомасць. Валентына — адна з легенд кінематографа, герой раманаў, п’ес, муз. твораў. У 1977 англ. рэж. К.Расел зняў пра яго маст. фільм «Валентына».

т. 3, с. 479

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАРАНОВІ́Ч Адольф Усцінавіч

(н. 15.6.1940, в. Мікольцы Мядзельскага р-на Мінскай вобл.),

бел. пісьменнік. Скончыў Мінскае маст. вучылішча (1960). Да 1989 працаваў мастаком на Аршанскім ільнокамбінаце. З 1991 у час. «Полымя». Дэбютаваў вершамі ў 1957. З 1970 выступае як празаік. Паказвае жыццё сучаснай бел. вёскі, складанае і супярэчлівае, няпростыя чалавечыя лёсы. Сцвярджэнне высокіх маральных каштоўнасцей — асн. пафас лепшых яго твораў, якія вызначаюцца дакладнымі псіхал. партрэтамі герояў, увагай да выразных дэталяў, жывой нар. мовы.

Тв.:

Высокі падмурак. Мн., 1978;

Агні хат. Мн., 1986;

Жывая душа. Мн., 1993.

т. 4, с. 5

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)