заваро́т, ‑у, М ‑роце, м.
1. Рэзкая змена напрамку руху; паварот (у 1 знач.). Вось і канец поля, жняярка робіць тут заварот. Лупсякоў. Ля пад’езда загудзела машына і, зрабіўшы заварот, ірванулася ад штаба. М. Ткачоў.
2. Месца, дзе змяняецца напрамак; паварот. Вось з-за рачных заваротаў выплываюць рыбакі са сваімі снасцямі; сур’ёзныя, павольныя постаці. Колас.
•••
Заварот кішак — непраходнасць кішэчніка, выкліканая перакручваннем кішачных петляў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гайда́, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца як загад або заклік ісці куды‑н.: пойдзем, ідзі(це). — Можна было б пабыць тут і болей, каб не экзамены, — сказаў Лабановіч. — Гайда, хлопцы, у дарогу! Колас. // Ужываецца для абазначэння хуткага руху, дзеяння: паспяшаўся, паехаў, пайшоў і пад. Аканом пабачыў, што [з сялянамі] ні аб чым не дагаворышся, сеў на каня ды гайда да маёнтка. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ава́рыя, ‑і, ж.
Пашкоджанне якога‑н. механізма, машыны і пад. у час дзеяння, руху. Для папярэджання аварый суднаў небяспечныя месцы абслугоўваюцца гукавой сігналізацыяй. □ Здарылася аварыя, дык без яго, галоўнага механіка, нічога там зрабіць не могуць. Сабаленка. // перан. Разм. Няўдача, нечаканае парушэнне чаго‑н. у ходзе якой‑н. справы; няшчасце. — Ну, якая ў цябе аварыя? — прысеўшы за стол, са здзіўленнем запытаўся Кругляк. Грамовіч.
[Іт. avaria.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адчу́цца, ‑чуецца; зак.
1. Аказацца пазнаным органамі пачуццяў; пачуцца. Пад нагамі ўпершыню адчулася цвёрдая зямля. Барашка. // Дайсці да свядомасці, стаць зразумелым. Мне адчулася нешта сапраўды новае, вельмі сугучнае нашаму часу. Кулакоўскі. А галоўнае — паўней адчулася радасць працы. Карпаў.
2. Аказацца перажытым кім‑н.; пакінуць след, адбіцца на кім‑, чым‑н. Уздзеянне рэвалюцыйнага руху найбольш ярка адчулася на творчасці Я. Купалы. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ажы́ўлены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад ажывіць.
2. у знач. прым. Вясёлы, бадзёры, узбуджаны. Калі Віктар адышоў, Мая, усё яшчэ ўзрадаваная, ажыўленая, са шчаслівымі іскрамі ў вачах, хапіла Мікалая за руку і засмяялася. Карпюк. Грукаючы ботамі, у пакой забег ажыўлены Валодзя. Даніленка. // Які выяўляе ажыўленне. Ажыўлены погляд. Ажыўленая ўсмешка. // Цікавы, жывы, займальны. Ажыўленая размова. // Поўны руху, мітусні, дзейнасці; шумны. Ажыўлены парк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
васьмёрка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
1. Разм. Лічба 8. // Назва некаторых прадметаў (трамвая, аўтобуса і пад.) пад нумарам 8. // Група з васьмі адзінак. Васьмёрка самалётаў.
2. Ігральная карта з васьмю ачкамі. Званковая васьмёрка.
3. Фігура, падобная на лічбу 8, якая апісваецца прадметам пры яго руху. Самалёт зрабіў васьмёрку.
4. Разм. Пагнутасць у веласіпедным коле. Выгнаць васьмёрку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пренебреже́ние ср.
1. (действие) грэ́баванне, -ння ср.; пагарджа́нне, -ння ср.; занядба́нне, -ння ср.;
пренебреже́ние пра́вилами движе́ния пагарджа́нне (грэ́баванне) пра́віл ру́ху; см. пренебрега́ть, пренебре́чь;
2. (презрение) пага́рда, -ды ж.; знява́га, -гі ж.;
вы́казать пренебреже́ние вы́казаць пага́рду (знява́гу);
относи́ться с пренебреже́нием ста́віцца з пага́рдай (знява́жліва);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
галс
(гал. hals)
1) напрамак руху паруснага судна адносна ветру;
2) снасць паруснага судна, якая ўтрымлівае ніжні пярэдні вугал паруса;
3) адрэзак шляху судна ад павароту да павароту.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дынамакардыягра́фія
(ад дынама- + кардыяграфія)
метад даследавання механічных праяўленняў сардэчнай дзейнасці, заснаваны на рэгістрацыі перамяшчэнняў цэнтра цяжару грудной клеткі ў выніку сардэчнай кінематыкі і руху крыві ў буйных сасудах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лаг1
(гал. log)
1) прыбор для вымярэння хуткасці руху судна і пройдзенай ім адлегласці;
2) борт судна (пры вызначэнні становішча судна адносна хвалі, іншага судна і г.д.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)