абарачэ́нне ср.
1. оборо́т м.;
а. Зямлі́ вако́л Со́нца — оборо́т Земли́ вокру́г Со́лнца;
2. эк. обраще́ние;
зняць з ~ння — снять с обраще́ния;
грашо́вае а. — де́нежное обраще́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераара́ць сов., в разн. знач. перепаха́ть;
дрэ́нна паара́на, трэ́ба п. — пло́хо вспа́хано, на́до перепаха́ть;
ко́лькі ён зямлі́ ~ра́ў! — ско́лько он земли́ перепаха́л!;
п. даро́гу — перепаха́ть доро́гу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Морг 1 ’трупярня’ (ТСБМ). Праз рус. мову з франц. morgue ’тс’.
Морг 2 морг̌, морх, морк ’старая мера зямлі = 0,71 га’ (ТСБМ, Мядзв., Гарэц., Шпіл., Выг. дыс., Чуд., Сцяшк., Шат., Бяльк.), навагр., ст.-дар. ’мера зямлі каля 0,56 га’ (Бел. хр. дыял., Прышч.), ’мера сенажаці ў селяніна’ (Нас.), ’мурог’ (петрык., Шатал.), маргі ’ўчастак лугу’ (Касп.), маргі жаць, маргі рабіць ’выконваць павіннасць па ўборцы збожжа для пана’ (полац., Хрэст. дыял.), ст.-бел. моркгъ, моргъ ’мера зямлі’ (XIV ст.) запазычана са ст.-польск. morg, morg, morga (Чартко, Пыт. мовазн., 118; Юрэвіч, Зб. Крапіве, 291; Кюнэ, 76, 78; Булыка, Лекс. запазыч., 154; Мацкевіч, Сл. ПЗБ, 3, 77).
Морг 3 (выкл.) і моргаць ’маргаць’ (ТСБМ), морьг! ’пра аднаразовае морганне’ (мсцісл., Нар. лекс.). Да марга́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гамлы́га ’вялікі кавалак цвёрдай зямлі на ўзараным ці засеяным полі’ (слаўг., Яшкін). Азванчэннем пачатковага зычнага (асіміляцыяй) з камлы́га ’тс’ (гл. матэрыял аб гэтай апошняй форме таксама ў Яшкіна).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ры́дка ’мурашка’ (калінк.). Няясна. Магчыма, ад рыць (гл.), паколькі мурашкі капошацца, “рыюцца” ў зямлі, або, калі прыняць, што ў аснову намінацыі быў пакладзены колер, ад руды > *рыды > рыдка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АБЫХО́Д,
у ВКЛ у 16—17 ст. мяжа вакол зямельнага ўчастка (ворнай зямлі, лесу, маёнтка і інш.). Абыходам называўся таксама акт, у якім вызначалася гэта мяжа.
т. 1, с. 54
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
абша́р
(польск. obszar, ад ням. obirschar = вымераны ўчастак зямлі)
1) неабсяжная прастора, разлегласць;
2) участак вялікіх памераў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
аэрасфе́ра
(ад аэра- + сфера)
сукупнасць наземнай атмасферы, глебавага і падглебавага паветра (падземнай трапасферы), адна з абалонак Зямлі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
галацэ́н
(ад гр. holos = увесь + -цэн)
сучасны перыяд геалагічнай гісторыі Зямлі, які з’яўляецца другім, верхнім падраздзяленнем антрапагену.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
геамарфало́гія
(ад геа- + марфалогія)
навука, якая вывучае рэльеф паверхні Зямлі, яго паходжанне, гісторыю развіцця і гаспадарчае выкарыстанне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)