А́МПУЛА

(лац. ampulla),

1) герметычна запаяная шкляная пасудзіна невял. памераў, у якой захоўваецца ў стэрыльным выглядзе пэўная доза лякарстваў, крыві, хім. рэчыва і інш. 2) У анатоміі — пухірападобнае расшырэнне розных органаў, якія маюць форму трубкі, напр. слёзнага канала, прамой кішкі і інш.

т. 1, с. 323

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕМАЛО́ГІЯ

(ад гема + ..логія),

сукупнасць звестак аб каштоўных і вырабных камянях. Вывучае фіз. ўласцівасці, асаблівасці хім. саставу, дэкаратыўна-маст. вартасці, мінерагеніі радовішчаў, а таксама тэхналогіі апрацоўкі. Устанаўлівае адрозненні прыродных каштоўных камянёў (рубін, сапфір, ізумруд, жэмчуг і інш.) ад іх сінт. аналагаў і імітацый.

т. 5, с. 147

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГА́МІЛЬТАН

(Hamilton),

горад на крайнім Пд Канады, у правінцыі Антарыо. Засн. ў 1813. 599,8 тыс. ж. (з прыгарадамі, 1991). Порт на зах. беразе воз. Антарыо. Чыг. вузел. Буйны цэнтр чорнай металургіі. Прам-сць: цяжкае машынабудаванне, эл.-тэхн., металаапр., хім., харчовая. Ун-т.

т. 5, с. 15

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВЫШЧАЛО́ЧВАННЕ,

здабыча некаторых (асобных) кампанентаў цвёрдага рэчыва з дапамогай растваральніку. Заснавана на здольнасці гэтага кампанента растварацца ў вадкасці (напр., вадзе, водных растворах кіслот, шчолачах) лепш за інш. кампаненты матэрыялу. Выкарыстоўваецца ў гідраметалургіі, горнай і хім. прам-сці, вытв-сці цукру, дубільных рэчываў.

т. 4, с. 330

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАКАЯ́МА,

горад у Японіі, на Пд в-ва Хонсю. Адм. ц. прэфектуры Вакаяма. Каля 500 тыс. ж. (1990). Порт каля паўд. ўвахода ў зал. Осака. Буйны цэнтр чорнай металургіі, тэкст. прам-сці; хім., нафтаперапр., інструментальныя, лесаперапрацоўчыя, рыбакансервавыя прадпрыемствы; электрамашынабудаванне. Ун-т. Стараж. замак.

т. 3, с. 463

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

натр м. хім. Natrón n -s, Nátriumoxyd n -(e)s;

е́дкі натр Ätznatron n;

фто́рысты натр Nátriumfluorid n -(e)s, Fluórnatrium n -s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ву́гальны Kóhlen ; Stéinkohlen- (каменнавугальны);

ву́гальная прамысло́васць Kóhlenindustrie f -; Kóhlenbergbau m -(e)s;

ву́гальны басе́йн геагр. Kohlenbécken n -s, -;

ву́гальная кіслата́ хім. Kóhlensäure f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

рэа́кцыя​I ж. хім., тэх., ядзерн. Reaktión f -, -en;

рэа́кцыя электры́чнага ланцуга́ Reaktánz f -, -en;

тэрмая́дзерная рэа́кцыя thermonukleare Reaktión;

ланцуго́вая рэа́кцыя Kéttenreaktion f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

свінцо́вы Blei-, bléiern; bléigrau, bléifarben (пра колер);

свінцо́вы бляск мін. Bléiglanz m -es;

свінцо́выя бялі́лы хім. Bléiweiß n -es;

свінцо́выя во́блакі bléigraue [bléierne, bléifarbene] Wólken

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

стабіліза́тар

(фр. stabilisateur, ад лац. stabilis = устойлівы)

1) прылада, апарат або прыстасаванне для аўтаматычнага падтрымання на зададзеным узроўні параметраў розных працэсаў і машын; адзін з сродкаў аўтаматычнага рэгулявання (напр. с. напружання, с. самалёта);

2) прыстасаванне для падтрымання пастаянства якой-н. велічыні;

3) хім. рэчыва, якое павышае ўстойлівасць матэрыялу (пластмасы, гумы і інш.) да якога-н. уздзеяння.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)