the long arm of the law — уседася́жная сі́ла зако́ну
4) вялі́кая галіна́(дрэ́ва)
5) по́ручань -ня m., по́ручні, парэ́нчы pl. (крэ́сла)
•
- arm in arm with
- at arm’s length
- twist one’s arm
- with open arms
II[ɑ:rm]1.
n.
1) збро́я f.
2) род во́йска (а́рмія, флёт ці лётніцтва)
air arm — паве́траная збро́я
2.
v.t.
1) узбро́йваць, збро́іць
to arm a vessel — узбро́іць карабе́ль
2) пакрыва́ць бранёю
3) настаўля́ць (запа́л)
3.
v.i.
1) узбро́йвацца, збро́іцца
2) рыхтава́цца; запаса́цца
to be armed with patience — запасьці́ся цярплі́васьцю
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
devil
[ˈdevəl]1.
n.
1) д’я́бал -ла m.; чорт чарта́, нячы́сьцік -а, злы дух, нячы́стая сі́ла, лі́ха n.
2) злы, лю́ты чалаве́к
2.
v.t.
1) informal дакуча́ць, дражні́цца
2) зьдзе́кавацца з каго́
3) во́стра прыпраўля́ць
to devil ham — прыпраўля́ць кумпя́к во́стрымі прыпра́вамі
•
- a lucky devil
- devil of a fellow
- go to the devil
- poor devil
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
bodily
[ˈbɑ:dəli]1.
adj.
1) цяле́сны, фізы́чны
bodily pain — фізы́чны боль
bodily strength — фізы́чная сі́ла
2) цяле́сны, матэрыя́льны
our bodily life — існава́ньне, жыцьцё на́шага це́ла, на́шае фізы́чнае існава́ньне
2.
adv.
1) асабі́ста, ва ўла́снай асо́бе
He came bodily — Ён прыйшо́ў асабі́ста
2) пагало́ўна; усе́ ра́зам; як адзі́н
The audience rose bodily — Гледачы́ ўсе́ ўста́лі, як адзі́н
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
збро́я, ‑і, ж.
1. Прылада, рэч для нападу ці абароны. Адама зачынілі ў зямлянцы разведчыкаў, цішком забраўшы адтуль усё, што магло быць зброяй.Брыль.[Юнакі] і зброю падрыхтавалі сабе: знайшлі пяць вінтовак і ўкралі ў немцаў два аўтаматы і скрыню гранат.Шамякін./узнач.зб.Супроцьтанкавая зброя. Ядзерная зброя./ Пра чыю‑н. армію, ваенную сілу. Сіла савецкай зброі.
2.перан. Сродак, спосаб для дасягнення, здзяйснення чаго‑н. Марксізм-ленінізм — вялікая ідэйная зброя, якая мабілізуе і арганізуе мільёны людзей для руху наперад, для новых перамог.«Полымя».Мастацтва павінна служыць зброяй для замацавання і ўглыблення новага ладу жыцця.Бядуля.
•••
Агнястрэльная зброя — зброя, якая страляе пры дапамозе пораху ці іншых выбуховых рэчываў.
Халодная зброя — зброя для рукапашнага бою, якой сякуць і колюць (кап’ё, меч, шабля, штык і інш.).
Бразгат, зброяйгл. бразгаць.
Скласці зброюгл. скласці.
Узняць зброюгл. узняць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узбунтава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак.
1. Падняць бунт, паўстанне. [Андрэй Каржакевіч:] У Кранштаце чуваць матросы ўзбунтаваліся. Сіла вялікая. Караблі і гарматы ўсе захапілі.Крапіва.Восенню 1846 года ў бліжэйшых ад Слоніма вёсках узбунтаваліся сяляне.«Полымя».//перан. Рэзка выступіць супраць каго‑, чаго‑н., выказаць пратэст, запярэчыць. Часам [у Ваўчка] ўзнікала жаданне ўзбунтавацца, пакрычаць на Андрэенку і выйсці, а — не мог, сядзеў, бязвольны, і слухаў.Хадкевіч.
2. Прыйсці ў стан непакою, трывогі; узбударажыцца, усхвалявацца. Але калі пачала выступаць Кіра Варакса, усё зноў узбунтавалася ў Комліку.Карпаў.Я прачытаў гэты загад, узбунтаваўся, і першае, што намысліў, — адразу ж пайсці і гаварыць з Віктарам, давесці яму, што ў загадзе дапушчана памылка.Савіцкі.
3. Пакрыцца хвалямі; прыйсці ў рух (звычайна пра ваду). Так і чакай цяпер, што рака вось-вось узбунтуецца.Хадкевіч.Уся пухкая бель [снегу] ўзбунтавалася, узнялася над зямлёй і ляціць са свістам і гікам уздоўж вуліцы Пятроўкі.Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АНА́ЛІЗ
(ад грэч. analysis раскладанне),
спосаб (прыём) навук. пазнання праз мысленнае ці рэальнае расчляненне аб’екта пазнання (прадмета, з’явы, працэсу) на часткі і асэнсаванне іх узаемасувязі. Працэс аналізу — састаўная частка, першая ступень навук. даследавання. Канчатковы вынік — разуменне структуры аб’екта, які вывучаецца. Калі аб’ект з’яўляецца прадстаўніком пэўнага класа прадметаў, аналіз аднаго з іх дае магчымасць уявіць структуру ўсяго класа. Вынікі аналізу служаць матэрыялам для наступных ступеняў навук. пазнання — абстракцыі, абагульнення, параўнання і інш. Аналіз — рухальная сіла ў выяўленні законаў, якім падпарадкоўваецца аб’ект даследавання. Карэктнасць аналізу правяраецца процілеглым яму прыёмам — сінтэзам. Калі пры гэтым выяўляецца супярэчнасць, аналіз паўтараецца з вылучэння новых гіпотэз аб структуры і ўласцівасцях састаўных частак аб’екта вывучэння. Калі паўторны аналіз паказаў неадольнасць супярэчнасцяў, то для выяўлення структуры аб’екта неабходны новы падыход. У логіцы сістэмны аналіз выкарыстоўваецца з часоў Арыстоцеля. Са з’яўленнем сімвалічнай логікі, кібернетыкі і семіётыкі выпрацавана найб развітая форма лагічнага аналізу — пабудовы фармалізаваных моў.
Літ.:
Пузиков П.Д. Анализ и синтез — от мысли к вещи. Мн., 1969;
Андреев М.Д. Диалектическая логика. М., 1985;
Hintikka J., Remes U. The method of analysis. Dordrecht;
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЯ́ЗКАСЦЬ, унутранае трэнне,
уласцівасць газаў, вадкасцей і цвёрдых цел супраціўляцца іх цячэнню (для цвёрдых цел — развіццю астаткавых дэфармацый) пад уздзеяннем вонкавых сіл. Характарызуе сілавое ўзаемадзеянне (інтэнсіўнасць перадачы імпульсу) паміж слаямі вадкасці (газу) пры любых цячэннях. Звязана са структурай рэчыва і адлюстроўвае фіз.-хім. змены ў рэчывах пры тэхнал. працэсах. Гелій мае асаблівыя вязкасныя ўласцівасці — звышцякучасць.
Вязкасць газаў абумоўлена цеплавым рухам малекул (вынік пастаяннага абмену малекуламі паміж слаямі і таму для надзвычай разрэджаных газаў паняцце вязкасці страчвае сэнс), вадкасцей — міжмалекулярным узаемадзеяннем. Пры ламінарным цячэнні вязкіх вадкасцей і газаў (закон І.Ньютана; 1687) датычная сіла трэння, што выклікае зрух слаёў вадкасцей (газаў) адносна адзін аднаго, прапарцыянальная градыенту скорасці ў напрамку, перпендыкулярным слою, што разглядаецца, і плошчы слоя, пры якім адбываецца зрух; каэфіцыент прапарцыянальнасці наз. дынамічнай вязкасцю η (характарызуе інтэнсіўнасць ператварэння работы знешніх сіл у цеплыню). Кінематычная вязкасць , дзе ρ — шчыльнасць вадкасці (газу). У цвёрдых целах вязкасць характарызуе ўласцівасць неабарачальна паглынаць мех. энергію пры пластычных дэфармацыях; вызначаецца адносінамі работы дэфармацыі да папярочнага сячэння (або аб’ёму) узору. Гл. таксама Рэалогія.