вуж, вужа́ і (радзей) ву́жа, мн. вужы́, -о́ў, м.
Адна з неядавітых змей сямейства паўзуноў.
Выкручвацца вужом (таксама перан.:
1) падлізвацца, падлашчвацца, дабіваючыся чаго-н.;
2) падманам, хітрасцю старацца выйсці з цяжкага становішча).
|| прым. вужо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вух, выкл.
1. Выражае пачуццё здзіўлення, захаплення і пад. перад сілай, незвычайнасцю чаго-н.
Вух, якое высокае дрэва!
Вух, як садзяць гарматы!
2. Ужыв. як гукапераймальнае для перадачы моцнага і глухога гуку ад удару, выстралу і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́дацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -дасца; -дадуцца; зак.
1. Утварыць выступ, выступіць за мяжу чаго-н.
Дом выдаўся вуглом на плошчу.
2. Здарыцца, выпасці; удацца.
Дзень выдаўся цёплы, сонечны.
Ураджай выдаўся добры.
|| незак. выдава́цца, -дае́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плю́хаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Тое, што і плюхацца (у 1 і 3 знач.).
2. што і чаго. Рэзкім рухам выліваць (разм.).
П. ваду ў цэбар.
|| аднакр. плю́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. плю́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.
Вымераць, зрабіць вымярэнне чаго-н.
П. глыбіню возера.
|| незак. прамяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і праме́рваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. праме́рванне, -я, н. і праме́р, -у, м.
|| прым. праме́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыляце́ць, -лячу́, -ляці́ш, -ляці́ць; -ляці́м, -лецяце́, -ляця́ць; -ляці́; зак.
Лецячы (у 1 і 2 знач.), прыбыць, дасягнуць чаго-н.
Шпакі прыляцелі.
Хлопчык прыляцеў з трывожнай весткай.
|| незак. прылята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прылёт, -у, М -лёце, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыму́сіць, -у́шу, -у́сіш, -у́сіць; -у́шаны; зак., каго (што) да чаго і з інф.
Абавязаць, запатрабаваць зрабіць што-н.
Ніхто мяне не прымусіць ехаць туды.
|| незак. прымуша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прыму́с, -у, м. і прымушэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пры́стаў, -тава, мн. -тавы, -таваў, м. (гіст.).
1. Паліцэйская пасада невялікага адміністрацыйнага раёна.
Участковы п.
Станавы п.
2. У Расійскай дзяржаве да 1917 г.: службовая асоба, прыстаўленая да каго-, чаго-н. для нагляду.
○
Судовы прыстаў — судовы выканаўца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
западо́зрыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.
1. каго (што) у чым. Пачаць падазраваць у чым-н. заганным.
З. каго-н. у падслухоўванні.
2. што. Пачаць дапускаць існаванне чаго-н. непажаданага.
З. нядобрае.
|| незак. западо́зрываць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запява́ла, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -е, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -ва́л.
1. Саліст, які выконвае запеў у харавых песнях.
Галасісты з.
2. перан. Пачынальнік, зачыншчык чаго-н. (разм.).
З. калектыву.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)