Verbum

то́га, -і, ДМ то́зе, мн. -і, тог, ж.

У старажытных рымлян: верхняе мужчынскае адзенне, род мантыі, звычайна з белай шэрсці.

◊

Убірацца ў тогу каго-чаго (кніжн.) — спрабаваць выдаць сябе за каго-н. або заваяваць сабе якую-н. рэпутацыю, не маючы на гэта дастатковых падстаў.

тра́са, -ы, мн. -ы, трас, ж.

1. Лінія на карце або на зямной паверхні, якая намячае кірунак чаго-н.

Т. трубаправода.

2. Дарога, шлях.

Аўтамабільная т.

Паветраная т.

3. След, які пакідае за сабой трасіруючая куля, снарад і пад.

Т. ракеты.

|| прым. тра́савы, -ая, -ае.

удасто́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак.

1. каго-што чаго. Узнагародзіць, прызнаць дастойным (кніжн.).

У. урадавай узнагароды.

Дзеяч, удастоены ганаровага звання.

2. каго (што) чым. Аказаць каму-н. гонар сваёй увагай, прыхільнасцю і пад.

У. позіркам.

Не ўдастоіць адказам.

|| незак. удасто́йваць, -аю, -аеш, -ае.

упільнава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што.

1. Наглядаючы, пільнуючы, усцерагчы ад каго-, чаго-н.

Не ўпільнаваў рэчаў.

Не ўпільнавалі дзяцей ад шкоднага ўздзеяння (перан.).

2. Усачыць, не ўпусціць з-пад увагі.

Я не ўпільнавала, калі яны прыехалі.

|| незак. упільно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

усу́нуць, -ну, -неш, -не; усу́нь; -нуты; зак., што ў што.

1. Сунуўшы, змясціць унутр.

У. шуфляду ў стол.

У. руку ў кішэнь.

2. Прасунуць у вузкую адтуліну.

У. нітку ў іголку.

3. Прасунуць унутр чаго-н.

У. галаву ў дзверы.

|| незак. усо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

філасо́фія, -і, ж.

1. Навука аб найбольш агульных законах развіцця грамадства, прыроды і мыслення.

2. чаго. Метадалагічныя прынцыпы, што ляжаць у аснове якой-н. навукі.

Ф. гісторыі.

3. Абстрактныя, пустыя разважанні (разм.).

Навошта ты развёў тут цэлую філасофію?

|| прым. філасо́фскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

халадо́к, -дку́, м.

1. Цяністае месца, цянёк.

Сядзець у халадку.

2. Свежае халаднаватае паветра.

Павеяла халадком.

3. Час сутак, калі ўжо спала або яшчэ не наступіла спёка.

Халадком добра касіць.

4. перан. Стрыманасць, раўнадушнасць у адносінах да каго-, чаго-н.

У голасе яго адчуваўся х.

хрыбе́т, -бта́, М -бце́, мн. -бты́, -бто́ў, м.

1. Пазваночнік чалавека або жывёлы.

2. Спіна (разм.).

3. перан. Верхні край чаго-н.

Х. хвалі.

4. Рад гор, якія працягнуліся ў адным напрамку; горны ланцуг.

Горны х.

|| прым. хрыбто́вы, -ая, -ае і хрыбе́тны, -ая, -ае.