Verbum

залі́цца², -лью́ся, -лье́шся, -лье́цца; -льёмся, -льяце́ся, -лью́цца і -лію́ся, -ліе́шся, -ліе́цца; -ліёмся, -ліяце́ся, -лію́цца; -ліўся, -ліла́ся, -ло́ся; -ліся; зак.

Пачаць спяваць або ствараць якія-н. залівістыя гукі (смяяцца, брахаць і пад.) доўга, з пералівамі.

З. салаўём (перан.: загаварыць красамоўна, з запалам; іран.). З. смехам.

◊

Заліцца слязамі (разм.) — горка заплакаць.

|| незак. заліва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

запалі́цца, -алю́ся, -а́лішся, -а́ліцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Успыхнуць, загарэцца.

На дварэ запаліліся ліхтары.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца запалёным.

Горла запалілася.

3. перан., чым і без дап. Аказацца ахопленым моцным пачуццём, імкненнем і пад.

З. гневам.

|| незак. запа́львацца, -аюся, -аешся, -аецца і запаля́цца, -я́ецца (да 2 знач.).

зду́жаць, -аю, -аеш, -ае; зак. (разм.).

1. каго-што. Узяць верх у барацьбе, бойцы; перамагчы.

Бароўся з тым, каго мог з.

2. што і з інф. Справіцца з тым, што патрабуе вялікіх фізічных намаганняў, многа працы.

Здужаў падняць на плечы мех.

3. перан., што. Засвоіць, зразумець (разм.).

З. курс фізікі.

|| незак. зду́жваць, -аю, -аеш, -ае.

зне́шні, -яя, -яе.

1. Які знаходзіцца звонку, за межамі чаго-н.

З. выгляд.

Знешняе асяроддзе.

2. Які праяўляецца толькі з вонкавага боку і не адпавядае ўнутранаму стану.

З. спакой.

Знешне (прысл.) ён быў задаволены.

3. перан. Павярхоўны, пазбаўлены глыбіні, унутранага зместу.

З. бляск.

4. Які адносіцца да зносін з замежнымі дзяржавамі.

Знешняя палітыка.

З. гандаль.

знішча́льны, -ая, -ае.

1. Вялікай разбуральнай сілы; які вядзецца з мэтай разбурэння, знішчэння.

Адкрыць з. агонь па ворагу.

Знішчальная вайна.

2. Прызначаны для знішчэння караблёў і авіяцыі праціўніка, для барацьбы з дыверсантамі і пад.

Знішчальная авіяцыя.

З. батальён.

3. перан. Рэзкі, бязлітасны, які выяўляе пагарду, нянавісць.

Знішчальная крытыка.

З. позірк.

|| наз. знішча́льнасць, -і, ж.

папуга́й, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Птушка трапічных краін з яркім стракатым апярэннем, якая здольна пераймаць розныя гукі і словы.

Не паўтарай мае словы, як п.

2. перан. Пра чалавека, які паўтарае чужыя словы, не маючы свайго погляду (разм., неадабр.).

|| прым. папуга́еў, -га́ева, -га́евы (да 1 знач.) і папуга́йскі, -ая, -ае (да 2 знач.).

партфе́ль, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Чатырохвугольная сумка з засцежкай, звычайна скураная, для нашэння кніг, папер.

2. Пра пасаду міністра ў некаторых краінах; таксама кіруючая пасада наогул.

Размеркаванне партфеляў.

Міністр без партфеля (назва асобай міністэрскай пасады).

3. перан. Рукапісы, прынятыя да друку выдавецтвам, рэдакцыяй.

Рэдакцыйны п.

|| прым. партфе́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

пераключы́ць, -ючу́, -ю́чыш, -ю́чыць; -ю́чаны; зак.

1. што. Змяніць (напрамак і сілу якой-н. энергіі, руху і пад.).

2. перан., каго-што. Надаць іншы напрамак чаму-н.; перавесці на новую работу, на новыя формы работ.

П. сваю ўвагу на іншы прадмет.

П. цэх на іншую вытворчасць.

|| незак. пераключа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пераключэ́нне, -я, н.

піла́, -ы́, мн. пілы і (з ліч. 2, 3, 4) пілы́, піл, ж.

1. Стальная зубчастая пласціна (або дыск) для разразання дрэва, металу і пад.

Ручная п. (інструмент у выглядзе такой пласціны з ручкай). Механічная п. (машына для пілавання). Цыркулярная п.

2. перан. Пра чалавека, які пілуе (у 2 знач.) каго-н. (разм., неадабр.).

адпусці́цца, -пушчу́ся, -пу́сцішся, -пу́сціцца; зак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аслабнуць, стаць менш нацягнутым, заціснутым.

Папруга адпусцілася.

2. Страціць загартоўку.

Сякера адпусцілася.

3. перан. Палагаднець, стаць больш згаворлівым.

Маці пазлуе крыху і адпусціцца.

4. Даравацца (пра грэх, віну і пад.).

Ім віна не адпусціцца — прыпомніцца ўсё.

|| незак. адпуска́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.