праліфера́цыя

(ад лац. proles = нашчадкі + ferre = несці)

1) разрастанне тканкі жывёльнага або расліннага арганізма шляхам новаўтварэння клетак;

2) тое, што і праліфікацыя.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

разе́та

(фр. rosette)

1) тое, што і разетка ў 3 знач.;

2) тып аграньвання каштоўных камянёў, пры якім аснова каменя застаецца плоскай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэ́зус

(лац. rhesus)

1) вузканосая малпа роду макак, якая пашырана ў Індыі, Індакітаі і ў Гімалаях;

2) тое, што і рэзус-фактар.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

статалі́ты

(ад гр. statos = які стаіць + -літ)

1) тое, што і аталіты;

2) дробныя рухомыя крухмальныя зярняты ў клетках растучых частак раслін.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

у́зус

(лац. usus)

1) тое, што прынята, што стала звычайным; звычай; звычка;

2) лінгв. агульнапрынятае ўжыванне моўнай адзінкі (слова, фразеалагізма і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фенамена́льны

(ад гр. phainomenon = тое, што з’яўляецца)

1) выключны, рэдкі, незвычайны; выдатны па сваіх якасцях;

2) які мае адносіны да феномена​1.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шлі́хта

(ням. Schlichte)

1) клейкі, ліпкі раствор, якім прамочваюць аснову тканіны, каб надаць ёй трываласць і гладкасць;

2) тое, што і штабель.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Ма́ра ’тое, што створана фантазіяй’, ’жаданне, імкненне’, ’нешта нерэальнае, неіснуючае’ (ТСБМ, Др.-Падб.). Укр. мара ’сон, мара; мары’, польск. mara ’сон з марамі’, ’тое, што мроіцца ў сне’, ’тое, аб чым марыцца’. Бел.-укр.-польск. ізалекса. Узнікла ў выніку абстрагавання аднаго са значэнняў мара́ 1 — ’сон, тое, што здаецца’. Паводле Булыкі (Лекс. запазыч., 127), ст.-бел. мара ’соннае відовішча’ (пач. XVII ст.) запазычана са ст.-польск. mara.

Мара́ 1 ’прывід, страшыдла, нячыстая сіла, пачвара, здань, насланнё’ (Мал., Бес., Федар. 1, Багд., Яруш., Некр., Касп., Бяльк., Шат., ТС; слуц., мазыр., Сержп., Казкі; усх.-гом., паўн.-зах., КЭС; брэсц., пін., Нар. лекс.); ма́ра, марана ’тс’ (Клім., Др.-Падб.; Крывіч, 4; Нас., Растарг.), ’нешта брыдкае, неадчэпнае’ (Нікан.), ’нікчэмнасць’ (драг., Нар. лекс.); мара́ ’пагібель’ (Растарг.), ’прыгода, незразумелая перашкода’ (Нас.), ’чорная, страшэнная масіўная істота на кароткіх лапах, якой вельмі баяцца дзеці’, ’пудзіла з саломы, апранутае ў рыззё’ (Рам. 8), ’істота, якая давіць хлопцаў і дзяўчат у час іх сну’ (Кольб.), ’нячысцік, д’ябал’ (Ян.; нараўл., Мат. Гом.), стол. ’нягоднік, паганец’, драг. ’неахайная, непрычасаная жанчына’ (Нар. лекс.), ’жартаўнік, штукар’ (ТС), ма́рны ’дарэмны, бескарысны’ і дэрываты да яго (Нас., ТСБМ). Укр. мара́ ’прывід, здань’, ’нячысцік, які затуманьвае людзям розум, каб завесці іх у небяспечнае месца’, марний, марний ’дарэмны’; рус. ма́ра, мара́ ’прывід, мары, нячысцік, які дапрадае ноччу тое, што пакінута на ноч недапрадзеным, рве кудзелю і пражу’, кур. ’смерць’, ленінгр. ’неахайная жанчына’, урал., сіб. ’каханы’, ’дзяўчына’, рус. ц.-слав. мара ’страта свядомасці’; ст.-рус. мара ’зацямненне свядомасці’, ’забыццё’, ’сны’, ’насланнё’, ’прывід’. Польск. mara, marzydło ’прывід, цень нябожчыка, дух, страшыдла, вампір’; mara, mora ’начны дух, кашмар, які нападае на коней і сонных людзей’, ’начны матыль’, marzyć ’марыць’, marnować, marnotrawić ’марнатравіць’, marzanna ’саламянае чучала, якое сімвалізавала сонца’, н.- і в.-луж. marny ’марны’, в.-луж. marota ’капрыз, выдумка’, mara ’дух, прывід смерці’, чэш. marniti ’дарма траціць, марнатравіць’, mařiti ’псаваць, губіць, разбіваць (надзеі)’, чэш., славац. marný ’марны’, славац. mara ’хвароба’ slepa mara ’начны матыль’, mariť sa ’здавацца’, славен. márǝn ’марны’. Прасл. mara ’мары’, ’прывід, здань’ утворана ад асновы *ma‑ (гл. мані́ць) пры дапамозе суфікса ‑ra. (Бернекер, 2, 18; Фасмер, 2, 571; Брукнер, 322; Шустар-Шэўц, 12, 886; Голамб, Зб. Якабсону, 1, 779–780; Власт, Крывіч, 4, 1923, 30).

Мара́ 2 ’назола, дакучлівы’ (Нас., Шат.; Нар. лекс.). Да мара́ 1 (гл.). Насовіч (289), аднак, адносіць да мары́ць, якое ад прасл. mōra. Няма падстаў.

Мара́ 3 ’павольны’ (Нас.). Рус. калуж., арл. мара́ ’слабы чалавек малога росту’, сіб. ’няўклюда’. Паводле Насовіча (289), запазычана з лац. mora ’запаволенасць’. Сюды ж марава́ты ’спакойны, вялы гон па следу звера’ (Інстр. II). Параўн. рус. вяц. морова́ть ’рабіць што-небудзь паволі, спакваля’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

substance

[ˈsʌbstəns]

n.

1) матэ́рыя, субста́нцыя f., рэ́чыва n.

ice and water are the same substance in different forms — Лёд і вада́ — то́е са́мае рэ́чыва ў ро́зных ста́нах

2) існасьць, су́тнасьць f.

3) су́тнасьць f., сэнс -у m.

Give the substance of your speech — Перада́й су́тнасьць свае́ прамо́вы

4) гусьціня́, гушчыня́, кансыстэ́нцыя f.

5) бага́цьце, майно́ n.

•

- in substance

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ні

1. nicht, kein;

ні ў які́м ра́зе auf kéinen Fall;

2. злучн.:

ні… ні wéder… noch;

ні ты, ні я wéder du noch ich;

3. часц. (пасля займеннікаў і прыслоўяў) auch, immer (+ conj);

што б ён ні каза́ў was er auch ságen mag;

як бы то́е ні было́ wie dem auch seiніадку́ль прысл. nírgendwohér

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)