1. У Старажытнай Грэцыі — кляймо на целе раба або злачынца.
2. Дыхальца — адтуліна, якой адкрываюцца на паверхні цела органы дыхання ў членістаногіх жывёлін (насякомых і інш.).
[Грэч. stigma — укол, кляймо, пляма.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шмарава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.
Разм. Націрацца, намазвацца чым‑н. Шмаравацца шкіпінарам.// Церціся, скрэбціся чым‑н. Як ні шмараваліся нашы хлопцы венічкамі ў Анупрэя, а жывіцу, што папрыставала да цела, чыста адмыць не маглі.Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фігура,
знешнія абрысы прадмета, чалавечага цела; пазіцыя аб’екта пры выкананні пэўных рухаў; мастацкае адлюстраванне постаці чалавека або жывёлы; моўны зварот; меладычны элемент; ігральная фішка; важная значная асоба.
сэ́рца ~це́ла ад ра́дасці — се́рдце затрепета́ло от ра́дости
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праніза́цьсов.
1.прям., перен. пронзи́ть;
п. наскро́зь — пронзи́ть наскво́зь;
п. по́глядам — пронзи́ть взгля́дом;
2. прониза́ть;
хо́лад ~за́ў усё це́ла — хо́лод прониза́л всё те́ло;
3. (нек-рое время) прониза́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Маршчы́на ’складка, згіб на скуры твару, цела’, бяроз.моршчы́ны, кам.моршче́ны, драг.моршчэ́нэ (ТСБМ, Яруш., Сл. ПЗБ, КЭС), мсцісл. ’няроўнасць на палатне’ (Жыв. сл.), трак. ’зборкі’ (Сл. ПЗБ), маршчы́ніць ’моршчыць’ (ТСБМ). Да моршчыць (гл.). Сюды ж сеннен., смал.маршчынак ’грыб, які вырастае пад падлогай і паражае яе’ (Анік.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мя́каць1 ’мяккая частка пладоў ягад, клубняў, цела жывёлы або чалавека’, ’мяса без касцей’, ’што-небудзь рыхлае, мяккае’ (ТСБМ), ’ралля, якая без перапынку ўзорваецца некалькі год запар’ (паўн.-усх., КЭС), мя́кець ’мякаць’ (Ян.). Да мя́ккі (гл.). Суфікс ‑tь (рус.мякоть, укр.мʼякіть) утварыўся, відаць, з ‑ostь і ‑ota.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Птушане́ц ’ластавень лекавы, Antitoxicum officinale Pobed.’ (Байк. і Некр., Кіс.), пташанёц ’тс’ (маг., Кіс.). Укр.пташинёць ’сырадэля, Omithopus L.’ Дэрыват ад птушыны, пташыны < пту́шка, пташка з суф. ‑ец. Семантычная матывацыя, відаць, тлумачыцца падабенствам кветак ці лістоў да частак цела (хваставога апярэння) птушкі, параўн. ластавёнь (гл.). Параўн. ЕСУМ, 4, 624.