кантраба́нда, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

1. Тайны правоз або перанос цераз дзяржаўную граніцу тавараў, каштоўнасцей і інш., забароненых або абкладзеных пошлінай. Змагацца з кантрабандай.

2. зб. Тавар, каштоўнасці і інш., якія тайна правозяцца або пераносяцца праз дзяржаўную граніцу. Яны [чужыя людзі] хавалі тут кантрабанду. Колькі часу патрацілі, колькі страху набраліся! Колас. Якая яму была справа, падшывальцу Андрэю, што ён, Лупянок, вазіў кантрабанду... Лынькоў.

3. у знач. прысл. кантраба́ндай. Тайна, употай. Наносілі мы поўныя вышкі асенняга лісця, .. здабывалі кантрабандай канюшыны ўлетку, нажынаючы яе сярпом. Дубоўка.

[Іт. contrabando ад contra — супраць і bando — урадавы ўказ.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

любі́мы, ‑ая, ‑ае.

1. Які выклікае пачуццё любві; дарагі, блізкі сэрцу. Любімая дачка. □ Шчаслівай дарогі, таварыш любімы, заўсёды, усюды з табою радзіма! Дубоўка.

2. Якому аддаецца перавага перад іншымі; асабліва дарагі каму‑н. Любімы настаўнік. Любімая справа. □ Чырванеючы ад хвалявання і рашучасці, Лёня заказаў музыкам свой любімы вальс «Бярозку». Брыль.

3. у знач. наз. любі́мы, ‑ага, м.; любі́мая, ‑ай, ж. Той (тая), каго любяць. Я толькі з любімай магу захапіцца Успененым морам, паводкай зары. Панчанка.

•••

Наступіць на любімы мазоль гл. наступіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

не́прыяцель, ‑я, М ‑ю, м.

Чалавек, які непрыязна, варожа адносіцца да каго‑, чаго‑н. [Лабановіч:] — І вось цяпер, калі я крыху адышоўся ад свайго Цельшына і зірнуў на яго збоку, то гэта глуш, што цікавіла мяне спярша, пачынае здавацца варожаю і наводзіць на мяне нейкае засмучэнне, як бы я ў ёй або яна ва мне чуем непрыяцеля. Колас. [Булай] лічыў, што ўсе недахопы, якія ёсць у рабоце цэха, — справа рук яго непрыяцеляў. Шыцік.

непрыя́цель, ‑я, М ‑ю, м.

Войскі ворага; праціўнік. Акопы непрыяцеля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

palący

paląc|y

1. пякучы; гарачы, злабадзённы;

~a sprawa — пільная справа;

2. той, хто курыць; курэц;

przedział dla ~ych — купэ для курцоў

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

kokosowy

kokosow|y

какосавы;

olej ~y — какосавы алей;

palma ~a — какосавая пальма;

wiórki ~e — кул. какосавая стружка;

~y interes — прыбытковая справа; гандаль

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

drażliwy

drażliw|y

1. раздражняльны; непрыемны; непрыстойны;

~a sytuacja — няёмкае становішча;

2. далікатны;

~a kwiestia — далікатнае пытанне; далікатная справа;

3. уражлівы; крыўдлівы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

sprawa

spraw|a

ж.

1. справа;

mieć ~ę — мець справу;

zdać ~ę z czego — даць (зрабіць) справаздачу аб чым;

zdawać sobie ~ę — усведамляць; разумець;

za czyją ~ą — дзякуючы каму;

pokpić ~ę — сапсаваць справу;

(to) nie twoja ~a — (гэта) не твая справа;

to nie jest ~a na telefon — гэта не тэлефонная размова;

2. юр. справа;

wygrać ~ę — выйграць справу;

rozpatrzeć ~ę — разгледзець справу;

na dobrą ~ę — на добры лад; калі на тое пайшло

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

прыва́тны

1. privat [-´vɑ:t], Privat- [-´vɑ:t-];

прыва́тная ўла́снасць Priváteigentum n -s;

прыва́тны капіта́л Privátkapital n -s;

гэ́та яго́ прыва́тная спра́ва das ist séine Privátangelegenheit;

прыва́тны вы́падак ein speziéller Fall, Sónderfall m -(e)s, -fälle;

прыва́тнае пыта́нне Éinzelfrage f, Téilfrage f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

авія́цыя ж

1. (лётная справа) Flúgwesen n -s, Lúftfahrt f -;

грамадзя́нская авія́цыя zivile [-´vi:-] Lúftfahrt;

2. (паветраны флот) Lúft flotte f -; вайск Lúftstreitkräfte pl; Lúftwaffe f - (бундэсвера);

бамбардзіро́вачная авія́цыя Bómber pl;

знішча́льная авія́цыя Jágdflieger(kräfte) pl;

рэакты́ўная авія́цыя Düsenflugzeuge pl

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Ве́ча ’веча, сход, на якім вырашаліся грамадскія і дзяржаўныя пытанні ў некаторых гарадах старажытнай Русі’ (КТС, БРС, Яруш.). Укр. віче, рус. вече, пск., наўг. веча́ ’тс’, пск. веча́ть ’крычаць’; ’выдаваць глухі гук’, ст.-рус. вѣче ’веча’; ’тайнае зборышча, загавор’; ’прамова, угаворванне, саромленне, павучанне, прыгавор’, арханг. вечь ’галашэнне’; ’сход’, польск. wiec ’веча, мітынг’, wiecować ’кіраваць’, ст.-чэш. věce, славен. věča ’вясковы суд, судовая справа’; ’падатак’, серб.-харв. ве́ће ’веча, нарада, савет’, ст.-слав. вѣще ’нарада’. Прасл. věti̯o, да веціць (гл.); параўн. яшчэ ст.-рус. вѣтъ ’нарада’, ст.-чэш. аорыст věce ’сказаў’ і ст.-прус. wayte ’вымаўленне’, waitāt ’гаварыць’. Гл. Міклашыч, 387; Праабражэнскі, 1, 109; Траўтман, Altpreuß., 353; Траўтман, 339; Фасмер, 1, 308; Брукнер, 614; Голуб-Копечны, 414; Махэк₂, 687; Шанскі, 1, В, 81; КЭСРЯ, 78.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)