◎ Надса́днік ’талакнянка’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), рус. надсаднай ’увярэднік балотны’. Відаць, да надсадны ’сумны, цяжкі’ (Ян.), параўн. рус. надсадно ’балюча, сумна’ і надсадная трава ’нейкая лекавая расліна’, надсадка ’тс’, саднить ’шчымець’, досада ’прыкрасць’; усё да садзіць (Фасмер, 1, 531), параўн. размоўнае надсадзіць ’надарваць, нашкодзіць’, надсада ’надарванасць, хвароба ад цяжкай работы’, пра гэта ж сведчыць і ілюстрацыя да слова: Натсаднік — як бруснічнік, ат почак (Сл. ПЗБ, 188).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АМЕ́ЛЬЧАНКА Пётр Адамавіч
(н. 18.6.1935, в. Пятраш Хойніцкага р-на Гомельскай вобл.),
бел. вучоны ў галіне машынабудавання. Д-р тэхн. н. (1988), праф. (1990). Скончыў БПІ (1958). З 1958 на Мінскім трактарным з-дзе, з 1978 яго ген. канструктар. Навук. працы па выбары і абгрунтаванні параметраў універсальна-прапашных трактароў і праблемах надзейнасці іх работы. Дзярж. прэмія Беларусі 1994.
Тв.:
Тракторы для работы на склонах. М., 1974 (у сааўт);
Трактор «Беларусь» МТЗ-80 и его модификации. М., 1991 (разам з І.П.Ксяневічам, П.Н.Сцепанюком);
Агретатирование тракторов «Беларусь». Мн., 1993 (разам з Б.Я.Шнейсерам, М.Р.Шабунем).
т. 1, с. 311
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕЛАРУ́СКІ ДЗЯРЖА́ЎНЫ ПРАЕ́КТНА-ВЫШУКА́ЛЬНЫ ІНСТЫТУ́Т ЛЯСНО́Й ГАСПАДА́РКІ (Белдзіпралес) Міністэрства лясной гаспадаркі Рэспублікі Беларусь. Засн. ў 1969 у Мінску на базе комплекснай праектна-вышукальнай экспедыцыі; да 1991 філіял Усесаюзнага ін-та «Саюздзіпралес». Асн. кірункі работы: лесагасп. і лесааднаўленчыя мерапрыемствы, праектаванне і буд-ва гадавальнікаў і лесанасенных гаспадарак, лесагасп. дарог, жылля для прадпрыемстваў лясной гаспадаркі; лесамеліярацыйныя работы, проціпажарныя і лесаахоўныя мерапрыемствы, замацаванне і аблясенне берагоў малых рэк, равоў, яроў; распрацоўка нарматыўна-тэхн. л-ры; стварэнне зялёных зон, лесапаркаў; ажыццяўленне аўтарскага нагляду за буд-вам аб’ектаў па праектах ін-та.
т. 2, с. 442
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
продолже́ние ср.
1. праця́г, -гу м., прадаўжэ́нне, -ння ср.; неоконч. праця́гванне, -ння ср.;
продолже́ние на́чатой рабо́ты праця́г (праця́гванне, прадаўжэ́нне) пача́тай рабо́ты;
продолже́ние сле́дует праця́г бу́дзе;
в продолже́ние го́да, ме́сяца на праця́гу го́да, ме́сяца;
2. (в пространстве) прадаўжэ́нне, -ння ср.; неоконч. прадо́ўжванне, -ння ср.; (удлинение) падаўжэ́нне, -ння ср.;
продолже́ние стены́, ли́нии прадаўжэ́нне сцяны́, лі́ніі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аўтаблакіро́ўка
(ад аўта- + блакіроўка)
1) сістэма аўтаматычнай сігналізацыі для рэгулявання руху паяздоў, 2) аўтаматычнае змяненне рэжыму работы тэхнічнага аб’екта (машыны, апарата і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ват-секу́нда
(ад ват + секунда)
адзінка вымярэння работы электрычнага току, роўная рабоце, якая выконваецца за 1 с пры магутнасці току ў 1 ват.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
габеле́н
(фр. gobelin, ад Gobelin = уласнае імя)
1) насценны дыван ручной работы з вытканай на ім карцінай, узорам;
2) шчыльная абівачная дэкаратыўная тканіна.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гідрабіёніка
(ад гідра- + біёніка)
раздзел біёнікі, які вывучае асаблівасці жывёл, што жывуць у вадзе, каб ствараць тэхнічныя прыстасаванні для работы ў водным асяроддзі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дэта́ндэр
(ад фр. détendre = аслабляць)
1) машына для ахаладжэння газу спосабам яго расшырэння з адначасовым выкананнем знешняй работы;
2) клапан, памяншальнік ціску пары.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прасеміна́рый, прасеміна́р
(ад лац. pro = для + семінар)
уст. практычныя заняткі ў вышэйшых навучальных установах, мэтай якіх з’яўляецца падрыхтоўка студэнтаў да работы на семінарах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)