Verbum

лом¹, -а, мн. ламы́, -о́ў, м.

Металічны завостраны стрыжань, якім разбіваюць, ломяць што-н. цвёрдае.

Калоць лёд ломам.

|| памянш. ло́мік, -а, мн. -і, -аў, м.

лом², -у, м., зб.

1. Ломаныя ці прыгодныя толькі для перапрацоўкі (пераважна металічныя) прадметы.

Жалезны л.

Збіраць л.

2. Тое, што і ламачча (у 1 знач.).

|| прым. ло́маны, -ая, -ае.

ло́мка, -і, ДМ -мцы, ж.

1. гл. ламаць.

2. спец. Фізічныя і псіхічныя расстройствы, якія развіваюцца ў хворых на наркаманію і алкагалізм праз некаторы час пасля спынення прыёму наркотыкаў, алкаголю або памяншэння іх дозы.

ло́мкі, -ая, -ае.

1. Які лёгка ломіцца, крохкі.

Л. лёд.

2. Няўстойлівы, пераменлівы (пра голас).

|| наз. ло́мкасць, -і, ж.

Л. голасу.

ло́на, -а, н.

1. Улонне.

2. уст. Грудзі ці чэрава жанчыны як сімвал мацярынства.

Мацярынскае л.

3. перан., чаго. Нетры зямлі, вады.

4. перан. Тое, што з’яўляецца прытулкам, прыстанішчам для каго-, чаго-н.

◊

У лона чаго, у знач. прыназ. з Р (кніжн.) — у сферу якой-н. дзейнасці.

У лона царквы.

|| прым. ло́нны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

Лоннае зрашчэнне.

ло́пасць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Шырокі плоскі канец чаго-н.

Л. вясла.

2. Рабочая, плоскай формы частка суднавых колаў, грабных і паветраных вінтоў.

Л. кола турбіны.

|| прым. ло́пасцевы, -ая, -ае.

ло́пат гл. лапатаць.

ло́пацень, -патня, мн. -патні, -патняў, м.

1. Той, хто многа гаворыць, лапоча (разм., пагард.).

2. Няроўнасць у адкляпанай касе.

Першы раз кляпаў касу і нагнаў лопатняў.

ло́пацца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ецца; незак.

1. Даваць трэшчыны, ірвацца з трэскам, надзімаючыся разрывацца і знікаць.

Лёд лопаецца.

Шклянка лопаецца.

2. перан. Цярпець крах, поўную няўдачу (разм.).

Лопаюцца планы.

◊

Лопацца са смеху (разм.) — знемагаць ад смеху.

ло́паць¹, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ае; незак.

Лапатаць крыламі (пра птушак).

|| аднакр. ло́пнуць, -не.

|| наз. ло́панне, -я, н.