аду́ жаць , ‑аю, ‑аеш, ‑ае; заг. аду́ жай зак. , каго-што .
1. Падужаць, перамагчы, адолець, узяць верх над кім‑, чым‑н.; справіцца з кім‑, чым‑н. Пачуў [Васіль], як брыдкая млоснасць кволіць рукі, ногі, усяго. Стараўся адужаць яе. Мележ . Што нам мяцеліца, Вецер і сцюжа? Што маладосць нашу Зможа адужаць? А. Александровіч . // Авалодаць якім‑н. рамяством, умельствам. [Дзед:] — Малады яшчэ ты дужа падымаць у кузні молат. Рамяство маё адужаць — гэта іншая размова. Дубоўка .
2. Змагчы, здолець. Конь такі, што гадай, ці адужае прывалачы столькі лесу. Мележ . [Гіляр:] — Я згодзен ісці пехатой да самых Бацяновіч і несці на сябе столькі арэхаў, колькі адужаю, абы ў нас сталася так, як тут. Дубоўка .
адужа́ ць , ‑а́ ю, ‑а́ еш, ‑а́ е; заг. адужа́ й; зак.
Набрацца сілы; ачуняць пасля хваробы. Мы адлятаць гатовы ў родны край, Туды, дзе адужалі нашы крылы. Барадулін . Каб адужалі дрэўцы, Каб цешыліся сэрцы, Калі там зашуміць здалёк Зялёны хвойнік ці гаёк. Лужанін . Некалькі месяцаў Марыля жыла ў эвакуацыі, пакуль трошкі адужаў сынок. Кулакоўскі .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Arm
m -(e)s, -e
1) рука́ (ад кісці да пляча )
2) прато́ к (рэчкі )
3) рыча́ г
4) ру́ чка (у крэсла )
in den ~en — у абды́ мках
j-m ú nter die ~e gré ifen* — дапамага́ ць каму́ -н.
ú nter den ~ né hmen* [fá ssen] — узя́ ць пад руку́
~ in ~ — рука́ ў руку́
é inen gá nzen ~ voll — по́ ўны абярэ́ мак [аха́ пак]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
падабра́ ць
1. (падняць ) á ufheben* vt ; á ufsammeln vt (сабраць );
падабра́ ць (па )ра́ неных die Verwú ndeten á ufsammeln [bé rgen* ];
2. (выбраць ) á ussuchen vt , pá ssend á uswählen;
падабра́ ць ключ den pá ssenden Schlüssel fí nden* ;
падабра́ ць акуля́ ры sich (D ) é ine Brí lle á npassen;
3. разм. (знайшоўшы , узяць з сабою ) mí tnehmen* vt ;
4. (прыўзняць уверх ) hó chheben* аддз. vt ;
5. (схаваць пад што -н. ) versté cken vt ; ú nterschlagen* vt ;
падабра́ ць пад сябе́ но́ гі die Bé ine ú nterschlagen* ;
6. (сабраць усё ) zusá mmensammeln vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
бой (род. бо́ ю) м.
I в разн. знач. бой;
абаро́ нчы б. — оборони́ тельный бой;
наступа́ льны б. — наступа́ тельный бой;
сустрэ́ чны б. — встре́ чный бой;
даць б. — дать бой;
прыня́ ць б. — приня́ ть бой;
узя́ ць без бо́ ю — взять без бо́ я;
б. гадзі́ нніка — бой часо́ в;
у стрэ́ льбы пра́ вільны б. — у ружья́ пра́ вильный бой;
б. бараба́ на — бой бараба́ на;
◊ бой-ба́ ба — бой-ба́ ба;
бо́ ем спра́ вы не нала́ дзіш — посл. бо́ ем де́ ла не испра́ вишь
II (битое стекло, посуда и т.п. ) бой
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
garść
garś|ć
ж.
1. рука; кулак; далонь;
ścisnąć w ~ci — заціснуць у кулаку;
nie wypuścić z ~ci — не выпусціць з рук;
2. жменя;
pełną ~cią — поўнымі прыгаршчамі;
trzymać w ~ci — трымаць у руках;
wziąć się w ~ć разм. узяць сябе ў рукі; сабрацца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
вперёд нареч.
1. напе́ рад, упе́ рад;
вперёд, к побе́ де! напе́ рад да перамо́ гі!;
2. (впредь) разг. надале́ й; у дале́ йшым;
3. (авансом) разг. напе́ рад;
взять пла́ ту вперёд узя́ ць пла́ ту напе́ рад;
4. (прежде) разг. упе́ рад, ране́ й;
5. предлог с род. , разг. (раньше кого-, чего-л.) ране́ й за;
он прие́ хал вперёд всех ён прые́ хаў ране́ й за ўсіх;
◊
(сде́ лать) шаг вперёд (зрабі́ ць) крок напе́ рад;
ни взад ни вперёд ні ўзад ні ўпе́ рад.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пайсці́
1. gé hen* vi (s );
ён пайшо́ ў у го́ сці er ist j-n besú chen gegá ngen (да каго -н. ); er macht é inen Besú ch;
пайшлі! gé hen wir!;
не пайсці́ на кары́ сць ké inen Nú tzen [Sé gen] brí ngen* ;
пайсці́ на што -н. sich auf etwas é inlassen* ;
◊
калі на то́ е пайшло́ wenn es drauf á nkommt;
2. перан. (узяць пачатак ) stá mmen vi (s ), á bstammen vi (s ), hé rstammen vi (s ), entstá mmen vi (s ) (D ) (быць родам );
◊
далёка пайсці́ перан. es weit brí ngen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
доўг м.
1. гл. aбавязак;
2. разм. (пазыка ) Schuld f -, -en;
даўгі́ мн. Schú lden pl , Á ußenstände pl , Verbí ndlichkeiten pl , Á ltschulden pl ;
узя́ ць у доўг (sich) (á us)lé ihen* , bó rgen vt ;
даць у доўг (ver)lé ihen* vt , á usleihen* vt ;
уле́ зці ў даўгі́ sich verschú lden;
адда́ ць даўгі́ die Schú lden zurückzahlen [beglé ichen* ]; aus den Schú lden kó mmen* ;
◊
быць у даўгу́ , як у шаўку́ bis über die Ó hren in Schú lden sté cken; mehr Schú lden als Há are auf dem Kopf há ben
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
курс I (род. ку́ рсу) м. (направление движения, развития ) курс;
змяні́ ць к. карабля́ — смени́ ть курс корабля́ ;
узя́ ць к. — взять курс
курс II
1. (род. ку́ рса) в разн. знач. курс;
к. ле́ кцый — курс ле́ кций;
студэ́ нт друго́ га ку́ рса — студе́ нт второ́ го ку́ рса;
к. водалячэ́ ння — курс водолече́ ния;
афіцыя́ льны к. рубля́ — официа́ льный курс рубля́ ;
2. только мн. ку́ рсы;
ку́ рсы кро́ йкі і шыцця́ — ку́ рсы кро́ йки и шитья́ ;
◊ у ку́ рсе спра́ вы — в ку́ рсе де́ ла;
уве́ сці ў к. — (чаго ) ввести́ в курс (чего )
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
á nnehmen
*
1.
vt
1) прыма́ ць, браць
é inen Á uftrag ~ — прыма́ ць зака́ з
2) узя́ ць на сябе́ даручэ́ нне
é inen Rat ~ — паслу́ хацца пара́ ды
3) браць, усынаўля́ ць, удачара́ ць (дзіця )
3) успрыма́ ць
4) дапуска́ ць, лічы́ ць, згаджа́ цца
á ngenommen, dass… — дапу́ сцім, што…
2.
(sich)
(G ) клапаці́ цца (аб кім-н., аб чым-н. )
sich é iner Sá che ~ — узя́ цца за яку́ ю-н. спра́ ву
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)