Канава́л ’лекар без спецыяльнай ветэрынарнай адукацыі, які займаецца лячэннем і накладаннем коней і быкоў’, ’дрэнны ўрач, невук у медыцыне’ (ТСБМ, Бяльк., Янк. 1; мазыр., З нар. сл.; навагр., Нар. словатв.). Укр.коновал, рус.конова́л, арханг., ленінград., наўг.конева́л. Ст.-рус.коневалъ, коновалъ (XVI ст.). Запазычана са ст.-польск.konawał ’тс’ (Фасмер, 2, 311), якое з koń ’конь’ і walić ’паваліць’, напр. рус.вали́ть (каня, быка) ’пакладаць’ з першаснага значэння ’той, хто валіць (кладзе) каня перад пакладаннем’. Аднак Слаўскі (2, 426) гэту лексему адносіць у разрад прасл. (паўн.-слав.) konovalъ. І Трубачоў (Эт. сл., 10, 194) разглядае яе як прасл. разам з іншымі, падобнымі да яе: konoderъ ’каналуп’, konokradъ ’канакрад’, konopasъ ’канапас’, konoščipъ ’мядзведка, Grillotalpa vulgaris’ konovęzь ’канавязь’, konovodъ ’канавод’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
take the bit in one’s teeth
а) ісьці́ напрало́м, дзе́йнічаць без агля́дкі, ні з чым ня лі́чачыся
б) (пра каня́) закусі́ць цу́глі, занату́рыцца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
paw
[pɔ]1.
n.
ла́па f.
2.
v.
1) дакрана́цца, хапа́ць або́ біць ла́пай
2) біць капыто́м у зямлю́(пра каня́)
3) ца́паць, ма́цаць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
1. Напружыць усе сілы, напружыцца. Для таго, каб знадворку адчыніць дзверы чайной, трэба было добра папяцца.Сабаленка.[Варановіч] упёрся нагою ў сцяну, плячом — у каня каля спіны і папяўся. Конь .. пачаў паднімацца.Чорны.
2.перан. Намагчыся зрабіць што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агло́блі, аглабель, Д аглоблям; адз. аглобля, ‑і, ж.
Пара жардзін, прымацаваных канцамі да пярэдняй восі воза, у якія запрагаюць каня.
•••
(Быць) у аглоблях — выконваць якія‑н. цяжкія абавязкі.
Запрэгчы ў аглоблігл. запрэгчы.
Ні па кані ні па аглобляхгл. конь.
Павярнуць (завярнуць) аглоблігл. павярнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпат1, ‑у, М шпаце, м.
Спец. Устарэлая назва мінералу, які пры ўдары расколваецца на кавалкі правільнай, геаметрычнай формы.
•••
Палявы шпат — мінерал з групы сілікатаў.
Плавіковы шпат — тое, што і плавік.
[Ням. Spat.]
шпат2, ‑у, М шпаце, м.
Спец. Хранічнае запаленне скакальнага сустава ў каня ці рабочага вала.
[Ням. Spat.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
піруэ́т
(фр. pirouette)
1) поўны кругавы паварот усім целам на наску адной нагі (у танцы);
2) хуткае вярчэнне цела вакол вертыкальнай восі ў фігурным катанні на каньках;
3) паварот каня на задніх нагах пры верхавой яздзе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
запрэ́гчысов.
1. впрячь, запря́чь; заложи́ть;
з. каня́ — впрячь (запря́чь, заложи́ть) ло́шадь;
з. экіпа́ж — заложи́ть (запря́чь) экипа́ж;
2.перен., разг. запря́чь, впрячь;
з. ў рабо́ту — запря́чь (впрячь) в рабо́ту
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
припусти́тьсов., в разн. знач. прыпусці́ць;
припусти́ть телёнка к коро́ве прыпусці́ць цяля́ да каро́вы;
припусти́ть коня́ к сто́гу прыпусці́ць каня́ да сто́га;
припусти́ть пла́тье в подо́ле прыпусці́ць суке́нку ў падо́ле;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)