прымо́рскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца, размяшчаецца каля мора. Прыморскі курорт. Прыморскі горад. □ Абрысаваліся ў туманах вершаліны далёкіх прыморскіх гор. Самуйлёнак.
2. Які бывае ў прымор’і, уласцівы прымор’ю. Прыморскі клімат. Прыморскі вецер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сто́лак, ‑лка, м.
Абл. Зэдлік. [Чухрэвіч] устаў з доўгага столка і паставіў яго каля .. [Агаты]. Чорны. — Мо аж з Мазыра? — падцягвае .. [дзед Іван] да грубкі столак і садзіцца, прыгладжваючы густыя, яшчэ не зусім пасівелыя валасы. Палтаран.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэрыко́н, ‑а, м.
Конусападобны насып пустой пароды каля шахты. Узлезеш на самае высокае дрэва — і бачыш адны толькі тэрыконы, шахцёрскія пасёлкі, вёскі ў далінах і высокія заводскія трубы па краях небасхілу. Няхай.
[Фр. terri — пародны адвал і conique — канічны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
учатыро́х, прысл.
У колькасці чатырох асоб (асобна пра мужчын або пра жанчын). Недзе, за некалькі вёрст, быў пажар, — ружовы промень ледзьве трапятаўся на чорным небе. Алесь падышоў [да пажарнага склада]. Каля помпы стаялі ўчатырох. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гзымс ’гзымс, выступ на коміне’ (БРС, Бяльк., Шат., Сл. паўн.-зах.: ґзымс). Рус. гзымс ’карніз’ (з 1712 г.), укр. гзимс. Запазычанне з польск. gzyms ’тс’, а гэта з ням. Gesims ’тс’. Фасмер, 1, 404; Рудніцкі, 828; Слаўскі, 1, 388. Параўн. ґзы́мсік ’прымурак каля коміна печы, выступ’ (Сцяшк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Куміна́ ’вір каля берага, дзе вада заварочвае ў напрамку, супрацьлеглым цячэнню’ (Яшк.). Няясна. Гіпатэтычна можна дапусціць, што першасным значэннем куміна было ’балота’. Тады да кумкаць (гл.), кумаць (польск. kumać) ’выдаваць гукі кум‑кум (пра жаб)’. Параўн. крактаць, ’выдаваць гукі крэ‑крэ (пра жаб)’ і кратавінне ’дрыгва’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перале́ска ’пралеска’ (Бяльк.). Да пера- і ле́ска 1. Першапачаткова азначала расліну, якая расце каля арэхаў (прасл. *lěska ’арэшнік’). Аналагічна ст.-чэш. podléščka, podleštka, чэш. мар. podléska, podlíska, ст.-польск. podlaska, польск. przylaszczka (< *pri lěscě), укр. перелі́ска, пролі́ска, рус. перелеска ’Hepatica Mill. nobilis Garsault.’ (Махэк, Jména, 48).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пры́нік (прі́нік) ’драўляны выступ каля печы замест ляжанкі’ (Мат. Маг.). Бяссуфікснае ўтварэнне ад прыні́кнуць ’прыціснуцца’ з пераносам націску на прэфікс і звужэннем семантыкі. Параўн. аналагічнае рус. пск. прини́ка ’прытулак, прыстанак’, а таксама семантыку дзеясловаў: гом. приника́ть ’межаваць, прылягаць’, укр. приника́ти, прини́кнуты ’шчыльна прытуляцца да каго-, чаго-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
могілкі, магілкі (абл.), пагост / каля царквы: цвінтар; могільнік, магільнік (разм.); кладзішча (абл.); клады (абл. мн.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
étwa
adv
1) каля́, прыблі́зна
2) магчы́ма; хі́ба, няўжо́ (у пытаннях)
3) у вы́падку, калі́…
dénken* Sie nicht ~, dass… — не ду́майце, што…
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)