Verbum

лічы́нка¹, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Адна з першых стадый развіцця некаторых жывёльных арганізмаў (чарвей, насякомых, рыб), якія адрозніваюцца па відзе і будове ад канчаткова сфарміраванай жывёліны.

|| прым. лічы́нкавы, -ая, -ае.

лічы́нка², -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (спец.).

Частка затвора вінтоўкі, якая замыкае канал ствала.

лічы́цца, лічу́ся, лі́чышся, лі́чыцца; незак.

1. кім-чым. Расцэньвацца якім-н. чынам, успрымацца як-н.

Л. лепшым гаспадаром.

2. з кім-чым. Браць пад увагу, улічваць што-н.

Л. з думкамі членаў камісіі.

3. чым і без дап. Весці ўзаемны ўлік (паслуг, пазык, прэтэнзій і пад.).

Не будзем з гэтым л.

4. Знаходзіцца, быць дзе-н.

Л. ў адпачынку.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выражацца ў якой-н. колькасці.

Даходы лічацца ў мільёнах рублёў.

6. Размяркоўваць паміж сабой ролі ў гульні, карыстаючыся лічылкай (разм.).

Л. перад гульнёй.

|| зак. палічы́цца, палічу́ся, палі́чышся, палі́чыцца (да 2 і 6 знач.).

лічы́ць, лічу́, лі́чыш, лі́чыць; лі́чаны; незак.

1. Называць лікі ў паслядоўным парадку.

Л. да ста.

2. Вызначыць колькасць, суму чаго-н.

Л. грошы.

3. каго-што. Прымаць у разлік, пад увагу.

Калі не л. некалькіх дзён непагоды, май быў добры.

4. каго-што. Рабіць якія-н. заключэнні, прызнаваць, успрымаць, расцэньваць.

Балота лічылі непраходным.

Л. каго-н. добрым чалавекам.

◊

Лічыць ні за што — зусім не лічыцца з кім-н., не паважаць каго-н.

|| зак. злічы́ць, злічу́, злі́чыш, злі́чыць; злі́чаны (да 1 і 2 знач.) і палічы́ць, -лічу́, -лі́чыш, -лі́чыць; -лі́чаны (да 2 і 4 знач.).

|| наз. лічэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і лік, -у (да 1 і 2 знач.).

лічэ́бнік, -а, мн. -і, -аў, м.

У граматыцы: часціна мовы, якая абазначае колькасць або парадак прадметаў пры іх лічэнні.

Колькасныя лічэбнікі.

Зборныя лічэбнікі.

ліша́й¹, -ю́, мн. -шаі́, -шаёў, м.

Назва хваробы скуры з дробным свярбячым сыпам.

Стрыгучы л.

Лускаваты л.

|| прым. ліша́йны, -ая, -ае.

ліша́й², -я́, мн. -шаі́, -шаёў і ліша́йнік, -у, мн. -і, -аў, м.

Расліна ніжэйшага тыпу, якая складаецца з грыба і водарасці, утвараючы адзін арганізм; расце на глебе, камянях і кары дрэў.

|| прым. ліша́йнікавы, -ая, -ае.

лі́шак, -шку, мн. -шкі, -шкаў, м.

Што-н. лішняе, тое, што перавышае якую-н. норму, меру.

Л. хлеба.

Праца акупілася з лішкам.

◊

З лішкам — зверх якой-н. нормы.

лі́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Тое, што і лішак.

2. Няцотны лік (разм.).

Гуляць у цот і лішку.

лі́шкавы, -ая, -ае.

Які перавышае патрэбнасць, норму; збыткоўны.

Лішкавая рабочая сіла.