Verbum

нажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ты; зак.

1. што і чаго. Паступова набыць, назапасіць.

Н. сваёй працай.

2. перан., каго-што і каго-чаго. Атрымаць, набыць (што-н. непрыемнае).

Н. рэўматызм.

3. Пражыць нейкі час (разм.).

У гасцях доўга не нажывеш.

|| незак. нажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.).

наза́д, прысл.

1. У адваротным напрамку.

Азірнуцца н.

2. На ранейшае месца, у ранейшае становішча.

Аднясі вядро н. у хату.

◊

Браць (узяць) слова назад — адмаўляцца (адмовіцца) ад сказанага, абяцанага.

назаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., каму і без дап.

Часта прыставаць да каго-н., турбаваць каго-н., дакучаць каму-н.

Было ўсё добра, толькі камары назалялі.

|| наз. назаля́нне, -я, н.

назапа́сіць, -па́шу, -па́сіш, -па́сіць; -па́шаны; зак., чаго.

Нарыхтаваць пэўную колькасць чаго-н.

Н. сена на зіму.

|| незак. назапа́шваць, -аю, -аеш, -ае.

назаўжды́, прысл.

Тое, што і назаўсёды.

назаўсёды, прысл.

На ўвесь час, на ўсё жыццё.

Расстацца н.

наза́ўтра, прысл.

На наступны дзень.

Пасяджэнне перанесена н.

назбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. чаго і што. Сабраць за некалькі прыёмаў у нейкай колькасці.

Н. вядро ягад.

2. каго. Запрасіць сабрацца ў адно месца для арганізацыі чаго-н.

Н. народу.

3. чаго. Паступова збіраючы або адкладваючы, назапасіць значную колькасць чаго-н.

Н. грошай на кватэру.

на́зва, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Абазначэнне словам прадмета, з’явы, паняцця і пад.; найменне чаго-н.

Прысвоіць назву плошчы. «Курган» — н. паэмы Янкі Купалы.

Бабуля ведала назвы ўсіх мясцовых раслін.

2. часцей мн. Асобнае выданне (кніга, часопіс і пад.), незалежна ад колькасці тамоў, з якіх яно складаецца.

У бібліятэцы 50 тысяч назваў, 80 тысяч тамоў.

◊

Адна толькі назва (разм., неадабр.) — аб кім-, чым-н., што не адпавядае свайму прызначэнню.

Адна толькі н. што каваль.

назва́цца, -заву́ся, -заве́шся, -заве́цца; -завёмся, -завяце́ся, -заву́цца; -заві́ся; зак.

1. кім-чым. Прыняць, узяць сабе якую-н. назву, імя і пад.

Н. кантралёрам.

2. кім-чым. Сказаць, паведаміць сваё імя, прозвішча і пад.; адрэкамендавацца.

Урач увайшоў у пакой і назваўся.

3. Напрасіцца, навязацца да каго-н. з чым-н. (разм.).

Н. ў памочнікі.

|| незак. называ́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.