Супаста́т старое ’вораг, непрыяцель’, лаянк. ’разбойны, злачынец, ліхадзей’ (ТСБМ), ’упарты чалавек’ (чэрв., Жд. 2), ’тс’, ’варожы воін’ (Бяльк.), ’супраціўнік, нягоднік’ (Рам. 1; рас., Сл. ПЗБ), супуста́тка, лаянк. Укр., рус. супоста́т, ст.-рус. супостатъ ’праціўнік; д’ябал’, ст.-слав. сѫпостатъ ’вораг, непрыяцель, праціўнік’. З *sǫ‑po‑statъ, дзе *sǫ‑ і *po‑ прыстаўкі; *‑statъ утворана з суф. *‑tъ ад *stati, *stanǫ ’стаць’, гл. Слаўскі, SP, 2, 37; ESJSt, 14. 863 (< *sъ‑po‑stati ’паставіць аднаго супраць другога’); параўноўваюць з літ. stótas ’той, які пастаўлены’, авест. stāta ’той, які стаіць’, лац. praestātus ’пастаўлены’; гл. Траўтман, 283; Мее, 302; Фасмер, 3, 805. Паводле Львова (Этимология–1972, 112–113), дакладная калька грэч. ύπ‑εν‑αντίος < ύπο‑ ’з’, έν‑ ’перад, па’, ‑άντίος ’той, які знаходзіцца насупраць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гу́сенічны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да гусеніцы. Гусенічная стужка. // Які перамяшчаецца пры дапамозе гусеніц. Гусенічны трактар. Гусенічны экскаватар. Гусенічны цягач. // Які ўтвараецца з дапамогай гусеніц. Гусенічны ход.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брахлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які любіць брахаць. Брахлівы сабака.
2. Які любіць хлусіць, маніць; ілжывы.
3. Балбатлівы, гаваркі. Брахлівы чалавек.
4. Які нагадвае сабачы брэх. Брахлівы гоман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
націскны́, ‑ая, ‑ое.
1. Спец. Які служыць для націскання. Націскны болт.
2. Які прыводзіцца ў дзеянне націсканнем. Міна націскнога дзеяння.
3. Такі, на які падае націск. Націскныя галосныя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
невінава́ты, ‑ая, ‑ае.
Які не мае за сабой віны; які не мае дачынення да злачынства. Суд, які слухаў справу Засуліч, прызнаў яе невінаватай і вынес апраўдальны прыгавор. Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
складо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да склада 3; які служыць для абазначэння склада. Складовы знак.
2. Які ўтварае склад 3. Складовыя гукі.
•••
Складовае пісьмо гл. пісьмо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спо́равы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да спор. Споравая клетка. // Які ажыццяўляецца пры дапамозе спор. Споравае размнажэнне. // Які распаўсюджваецца, размнажаецца спорамі. Споравыя расліны. / у знач. наз. спо́равыя, ‑ых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сутарэ́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сутарэння. Сутарэннае скляпенне. // Які з’яўляецца сутарэннем, які знаходзіцца ў сутарэнні. Я атрымаў пакой у службовым сутарэнным памяшканні на двары тэатра. Сяргейчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шка́нцавы, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Які мае адносіны да шканцаў, які знаходзіцца на шканцах. Шканцавы тэнт. Шканцавая сетка. Шканцавы журнал.
2. Які нясе вахту на шканцах. Шканцавы афіцэр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мя́ккі, -ая, -ае.
1. Які ўгінаецца пры націсканні, няцвёрды, эластычны, далікатны.
М. хлеб.
М. абутак.
Мяккія валасы.
Мяккія рукі.
2. Прыемны для ўспрымання; не рэзкі.
М. голас.
Мяккае святло.
3. Плаўны, павольны.
Мяккія рухі.
4. перан. Лагодны, ціхі, спагадлівы.
М. характар.
М. чалавек.
5. Нястрогі, паблажлівы.
М. прыгавор.
6. Цёплы, несуровы.
М. клімат.
Мяккая зіма.
7. Які ўтрымлівае мала вапнавых солей.
Мяккая вада.
8. На транспарце: з мяккімі сядзеннямі або прызначаны для выкарыстання мяккіх сядзенняў.
М. вагон.
9. Аб зычным гуку: які вымаўляецца прыбліжэннем сярэдняй часткі языка да цвёрдага паднябення; проціл. цвёрды.
○
Мяккі знак — назва літары «ь».
|| ласк. мя́кенькі, -ая, -ае (да 1 знач.).
|| наз. мя́ккасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)