адзе́цца сов.

1. в разн. знач. оде́ться;

а. ва ўсё чы́стае — оде́ться во всё чи́стое;

уся́ сям’я́ адзе́лася і абу́лася — вся семья́ оде́лась и обу́лась;

2. (кім, чым) оде́ться, наряди́ться;

3. (у што) перен. оде́ться, наряди́ться (во что и чем);

дрэ́вы адзе́ліся ў но́вую зялёную во́пратку — дере́вья оде́лись (наряди́лись) в но́вую зелёную оде́жду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абе́дзве (род., предл. абе́дзвюх, дат. абе́дзвюм, твор. абе́дзвюма) о́бе;

стаць ~вюма нага́мі — стать обе́ими нога́ми;

~вюма рука́мі ўхапі́цца — обе́ими рука́ми ухвати́ться;

палажы́ць на а. лапа́ткі — положи́ть на о́бе лопа́тки;

~вюма рука́мі падпіса́цца — (пад чым) обе́ими рука́ми подписа́ться (под чем);

кульга́ць на а. нагі́ — хрома́ть на о́бе ноги́;

~вюма рука́мі трыма́цца — обе́ими рука́ми держа́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наце́шыцца сов.

1. (кім, чым, з каго, чаго і без дап.) нате́шиться (кем, чем и без доп.); нара́доваться (на кого, что, кому, чему и без доп.);

дзіця́ ~шылася ца́цкай — ребёнок нате́шился игру́шкой;

ма́ці не н. з сы́на — мать не нара́дуется на сы́на;

2. (удовлетвориться взаимной любовью) намилова́ться;

3. наслади́ться;

н. жыццём — наслади́ться жи́знью

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

згубі́ць сов.

1. потеря́ть, утеря́ть; (неизвестно где) затеря́ть;

з. гро́шы — потеря́ть (утеря́ть) де́ньги;

з. напа́рстак — затеря́ть напёрсток;

2. погуби́ть, загуби́ть, сгуби́ть;

3. см. стра́ціць 1;

з. з вачэ́й — потеря́ть из ви́ду;

со́рам з. — стыд потеря́ть;

лепш з разу́мным з., чым з ду́рнем знайсці́погов. лу́чше с у́мным потеря́ть, чем с глу́пым найти́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пла́каць несов., прям., перен. пла́кать;

~калі гро́шыкі — пла́кали де́нежки;

вяро́ўка пла́ча — (па кім) верёвка пла́чет (по ком);

пла́ча як бабёр — пла́чет го́рькими слеза́ми;

чым бы дзіця́ ні це́шылася, абы не ~калапогов. чем бы дитя́ ни те́шилось, лишь бы не пла́кало;

б’юць і п. не даю́цьпогов. бьют и пла́кать не даю́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыкі́двацца несов.

1. (кім, чым) (принимать вид) прики́дываться, притворя́ться, представля́ться; (изображать) представля́ть (кого, что), ко́рчить (кого, что), разы́грывать (кого, что);

2. разг. (приставать — о болезни) прики́дываться;

1, 2 см. прыкі́нуцца;

3. страд. прикрыва́ться; прибра́сываться; прики́дываться; набавля́ться; см. прыкі́дваць 1-4;

п. аве́чкай (няві́нным ягнём) — прики́дываться ове́чкой (неви́нным ягнёнком);

п. ду́рнем — ко́рчить (валя́ть) дурака́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

свяці́цца несов.

1. свети́ться, бре́зжить;

было́ по́зна, але́ ў ха́тах ~ці́ліся агні́ — бы́ло по́здно, но в дома́х свети́лись огни́;

за рако́й ледзь-ледзь све́ціцца аге́ньчык — за реко́й чуть-чуть бре́зжит огонёк;

2. (чым) перен. свети́ться, излуча́ть (что);

яна́ ўся ~ці́лася дабро́м — она́ вся свети́лась доброто́й;

во́чы ~ці́ліся ра́дасцю — глаза́ свети́лись ра́достью (излуча́ли ра́дость)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

удзе́л I, -лу м.

1. уча́стие ср.;

прыня́ць у. у вы́барах — приня́ть уча́стие в вы́борах;

канцэ́рт з ~лам вядо́мых майстро́ў — конце́рт с уча́стием изве́стных мастеро́в;

2. (у чым) прича́стность ж. (к чему);

даве́сці ўдзел у злачы́нстве — доказа́ть прича́стность к преступле́нию;

браць у. — принима́ть уча́стие

удзе́л II м., ист. уде́л;

кня́жацкі ўдзел — кня́жеский уде́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

звяза́ць, звяжу, звяжаш, звяжа; зак., каго-што.

1. Змацаваць, злучыць канцы чаго‑н., завязаўшы вузлом або прывязаўшы адзін да аднаго. Ды зрабілі хлопцы з толкам, абышлася без вяроўкі: паяскі свае сабралі, у адзін усе звязалі. Дубоўка. Кажуць, нехта спрабаваў змераць .. глыбіню [вадаёма], чацвёра лейцаў звязаў, ды так і не дастаў да дна нават ля берага. Шашкоў.

2. Змацаваць якія‑н. прадметы, перавязаўшы або абвязаўшы іх чым‑н.; перавязаўшы, злучыць у што‑н. Звязаць сноп. Звязаць венік. □ З вялікай вадой трэба было ўправіцца звязаць плыты і адагнаць іх на Вілію, а там у Вільню ці далей... С. Александровіч. // Сабраўшы разам, увязаць у што‑н. [Лёдзя] звязала сваю вопратку ў клуначак, перадала маці, пацалавалася з ёю і ступіла за страшныя дзверы. Карпаў.

3. Спец. Змацаваць (часткі, дэталі чаго‑н.) вяжучым рэчывам або пры дапамозе рубкі. Звязаць гальку вапнай. Звязаць кроквы.

4. Прывязаць адну да другой рукі, ногі, пазбавіўшы каго‑н. свабоды рухаў. Ліда адшпіліла ад сукенкі свой пояс, і Данька звязаў ім Ляксею на спіне рукі. Ермаловіч. // перан. Пазбавіць магчымасці свабодна дзейнічаць; паставіць у залежнасць ад каго‑, чаго‑н. Звязаць чыю‑н. ініцыятыву. Звязаць сябе сям’ёй.

5. Наладзіць зносіны паміж чым‑н. з дапамогай сродкаў сувязі або дарог. Звязаць вёску тэлефоннай сувяззю з райцэнтрам. □ Мы цуды стваралі: раскінулі стужкі наўкол магістраляў, было ў нас багата і хлеба, і сталі. Мы Волгу з Масквою навекі звязалі... Машара. // З’явіцца, стаць сродкам сувязі паміж чым‑н. Ленінскі праспект звязаў сістэму цэнтральных плошчаў з плошчай ля Дома ўрада. Карпаў.

6. Наладзіць сувязь каму‑н. з кім‑, чым‑н. Мяне звязалі з адным нашым чалавекам, падпольшчыкам, які жыў у невялікім чыгуначным гарадку. Навуменка. — Звяжыце мяне з партызанамі. Мне трэба перадаць ім важную вестку, трэба папярэдзіць іх, — нарэшце выказала сваю просьбу Галіна Якаўлеўна. Шахавец. // Цесна аб’яднаць, стварыць з кім‑н. што‑н. агульнае. Звязала.. [Авяліна] свой лёс з панам Булыгам, кажуць, па разліку. Бажко.

7. Аб’яднаць чым‑н. у адно цэлае. Звязаць навелы адзіным сюжэтам. // з чым. Спалучыць як часткі аднаго цэлага. Звязаць асабістыя інтарэсы з грамадскімі. Звязаць навуку з практыкай.

8. Паставіць у якую‑н. залежнасць ад чаго‑н., у якія‑н. адносіны да чаго‑н. Звязаць развіццё вытворчасці з патрэбамі спажывання. // перан. Аб’яднаць у думках, вызначыць якую‑н. залежнасць паміж адным і другім. [Нічыпара] прызначылі загадчыкам млына. Гэтае павышэнне Нічыпар звязаў з заметкай у газеце. Асіпенка.

9. Зрабіць што‑н. вязаннем. Звязаць рукавіцы. Звязаць панчохі.

10. У хіміі — вывесці са свабоднага стану. Звязаць свабодны азот атмасферы.

•••

Двух слоў не звяжа — пра таго, хто не ўмее прыгожа, звязна гаварыць, выказваць свае думкі.

Звязаць па руках і нагах каго; звязаць рукі каму — пазбавіць магчымасці дзейнічаць свабодна.

Звязаць сябе вузамі Гіменея — уступіць у шлюб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцярпе́ць

1. (стрымацца) sich behrrschen;

2. (вытрымаць) ushalten* vt, ertrgen* vt, dlden vt, erdlden vt; sich (D) etw. gefllen lssen* (мірыцца з чым-н., цярпліва пераносіць);

сцярпе́ць кры́ў ду ine Kränkung hnnehmen* [über sich (A) erghen lssen*]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)